Buspas – przepisy i najważniejsze informacje

Pierwszy buspas pojawił się w Chicago w latach czterdziestych. Do Polski buspasy przybyły później, przez co wciąż można spotkać niezadowolonych kierowców z powodu ich istnienia, gdyż nie każdy może z nich korzystać. Kto i kiedy może jechać buspasem? Jaki mandat można dostać za nieuzasadnione korzystanie z buspasa?

Co to jest buspas?

Buspas jest to wydzielony po prawej stronie jezdni pas dla autobusów, trolejbusów i innych pojazdów, które wykonują odpłatne przewozy na regularnych trasach.  Jego zadaniem jest skrócenie czasu podróży, kiedy panuje największy ruch na drogach. To, w jaki sposób wyznaczane mają być buspasy określone jest w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach.

Kto może jeździć buspasem?

Buspasy powstały dla pojazdów komunikacji publicznej i są oznaczone znakami D-11 i D-12. Domyślnie pasy te powinny być dostępne całą dobę, jednak zdarzają się wyjątki. W większości  miast buspasy są włączone tylko o określonej porze, a przez resztę dnia, poza godzinami ich działania, stają się normalnymi pasami jezdni, z których korzystać mogą wszystkie pojazdy bez żadnych ograniczeń. Informacje o tych odstępstwach widnieją na tabliczkach pod znakami, których kierowcy często nie czytają, przez co nie wiedzą, czy mogą skorzystać z buspasa, czy też nie.

Jakie inne pojazdy mogą poruszać się buspasem?

Oprócz pojazdów komunikacji publicznej po buspasach mogą poruszać się także inne pojazdy. Jednak, aby mogły one korzystać ze specjalnego pasa, muszą zostać wymienione na tabliczce pod lub nad znakiem D-12.

Pojazdami, które najczęściej mają możliwość poruszania się po buspasach są taksówki i motocykle. Taksówki mogą poruszać się buspasem wyłącznie wtedy, gdy jest to wyraźnie zaznaczone pod znakiem D-12 i zazwyczaj tylko pod warunkiem, że wiezie ona pasażera.

Poza tabliczką pod znakiem pionowym D-12 „pas ruchu dla autobusów” na buspasie stosuje się znak poziomy P-22 „BUS” oraz ewentualnie symbole lub napisy oznaczające dopuszczenie do ruchu inne pojazdy po tym pasie. 

Samochody elektryczne

Dużo kierowców nadal o tym nie wie, ale w 2018 roku weszła ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych, zgodnie z którą samochody elektryczne mogą korzystać z buspasa. Miało to zachęcić kierowców do poruszania się tymi pojazdami, aby zwiększyć elektromobilność w Polsce. Kierowcy samochodów elektrycznych mogą cieszyć się z korzystania z buspasa do 1 stycznia 2026 roku. Ta możliwość może być jednak ograniczona, gdy zarządca drogi stwierdzi, że w pojeździe musi znajdować się większa liczba osób.

A jak to jest z rowerami?

Rowerzyści, podobnie jak kierowcy motocykli i taksówek, mogą poruszać się po buspasie, jeśli na tabliczce znajdującej się pod znakiem D-12 jest umieszczona informacja o takim uprawnieniu. Jest to dość kontrowersyjne i nie jeden kierowca jest niezadowolony z tego powodu, a to wszystko przez niewielką prędkość roweru, która spowalnia jazdę autobusów. W przypadku, gdy na tabliczce nie ma informacji o możliwości poruszania się rowerem po buspasie, a buspas znajduje się na drodze i nie ma obok ścieżki rowerowej, rowerzysta powinien poruszać się po najbliższym sąsiednim pasie, przy prawej krawędzi.

Buspas – ile wynosi mandat za nieuprawnioną jazdę?

Zdarza się, że kierowcy jeżdżą wbrew regulacjom i skracają sobie drogę korzystając z buspasa. Wysokość mandatu za nieuprawnioną jazdę po pasie ruchu dla autobusów różni się w każdym kraju. W Ameryce Północnej mandaty są bardzo wysokie i wynoszą nawet 1000 dolarów. W Polsce za nieprzestrzeganie regulacji dotyczących jazdy buspasem grozi mandat wynoszący 100 złotych i 1 punkt karny. Jest to uregulowane art. 90 lub art. 97 Kodeksu wykroczeń.

Może pojawić się też wyjątkowa sytuacja, gdy organizacja ruchu dla buspasa może być inna niż dla reszty jezdni. Wtedy istnieje ryzyko, że mandat będzie wynosić znacznie więcej.

Czy są sytuacje, które upoważniają kierowców do jazdy buspasem?

Poruszanie się buspasem jest dozwolone tylko dla wybranych pojazdów, ponieważ w innym przypadku kończy się to mandatem. Istnieją jednak wyjątkowe sytuacje, w których można skorzystać z buspasa.

Z pasa ruchu dla autobusów mogą skorzystać kierowcy, którzy chcą przez niego przejechać w celu dotarcia na swoją posesję lub gdy skręcają w prawo. Należy wtedy jednak pamiętać o konieczności ustąpienia pierwszeństwa wszystkim innym pojazdom oraz o nieprzyjeżdżaniu przez linię ciągłą.

Drugim przypadkiem, kiedy można skorzystać z buspasa jest wyjątkowa sytuacja, np. transport osoby do szpitala, która potrzebuje znaleźć się tam jak najszybciej.

Regulacje dotyczące buspasów zmieniają się na korzyść kierowców. Zostaje wprowadzanych coraz więcej ograniczeń dla buspasów, dzięki którym kierowcy mogą się nimi poruszać, a co za tym idzie, drogi nie są aż tak zakorkowane. Zarządcy miejskich dróg częściej pozwalają jeździć po buspasach innymi środkami transportu niż publiczna komunikacja.