IBAN – co to takiego?

IBAN stanowi kod niezbędny do realizacji przelewów zagranicznych. Wiele osób zastanawia się jednak, gdzie go znaleźć i mylnie utożsamia go z numerem SWIFT. Warto wiedzieć, czym dokładnie jest IBAN i jak go sprawdzić.

Co to jest IBAN?

IBAN stanowi międzynarodowy numer rachunku bankowego. To standard służący do identyfikacji kont prowadzonych w imieniu przynajmniej jednego klienta, realizującego operacje finansowe. IBAN utworzył European Commitee for Bank Standardisation. Przyjęto go jako ISO 13616. Kod opracowano w celu wsparcia obsługi płatności w UE. Podmioty fizyczne, jak i przedsiębiorcy o małym i dużym zasięgu często spotykają się bowiem z komplikacjami związanymi z różnorodnymi standardami bankowymi. Wskazanie numeru odbiorcy w formie IBAN oraz kodu BIC instytucji finansowej stanowi obowiązek przy wysyłaniu przelewów SEPA.

Do czego służy IBAN?

Kod jest niezbędny do wykonywania i otrzymywania zagranicznych przelewów w systemach SEPA i SWIFT. Warto pamiętać, że kombinacja cyfr musi być wzbogacona oznaczeniem danego kraju. W przeciwnym razie przelew nie zostanie zrealizowany.

Ile cyfr ma numer konta?

Numer rachunku bankowego składa się z dwuliterowego kodu kraju ISO 3166-1 oraz dwóch cyfr, stanowiących sumę kontrolną, a ponadto do trzydziestu znaków alfanumerycznych zawierających numer rozliczeniowy i numer rachunku. Długość kombinacji jest różnorodna w zależności od ustaleń przyjętych w danym państwie. Każdy kraj musi jednak mieć jedną, konkretną długość. IBAN powinien natomiast zawierać kod identyfikujący bank o określonej długości i wskazanym miejscu, w którym jest jego początek. Pozycja i długość także zależy od konkretnego kraju. W przypadku operacji elektronicznych IBAN ma formę jednego ciągu bez odstępów. Jeśli natomiast kod zapisuje się na papierze, stosuje się czteroznakowy podział. Ostania grupa może mieć mniejszą liczbę znaków.

IBAN w Polsce

Od 2004 roku konsumenci otrzymują numery:

• Rachunku Bankowego (NRB) w przypadku krajowych transakcji
• Międzynarodowego Rachunku Bankowego dla rozliczeń poza Polską. Numer ten ma taką samą kombinację jak NRB. Poprzedzony jest kodem kraju, w którym jest generowane konto.

Czy IBAN jest chroniony?

Kod zalicza się do wrażliwych danych płatniczych. Jego ochrona jest zatem szczególnie istotna przy ocenie ryzyka danej transakcji. Wrażliwe dane utworzyła Europejska Komisja Nadzoru Finansowego jako informacje, do których dostępu nie powinny mieć nieuprawnione osoby. W przeciwnym razie możliwe jest dokonanie różnorodnych nadużyć.

Jak sprawdzić IBAN?

Chcąc sprawdzić kod, należy uwzględnić:

• numer konta,
• zgodność długości z wytycznymi przyjętymi w danym kraju,
• przeniesienie czterech, początkowych znaków na koniec zapisu,
• przekształcenie liter w kombinacji na ciągi cyfr, przyjmując za ekwiwalent litery A cyfrę 10, B liczbę 11 itd.,
• wyliczenie reszty z dzielenia przez 97.

W przypadku wyniku równego 1, numer konta jest właściwy. Istnieje również program w języku Python, ułatwiający weryfikację poprawności kombinacji.

Chcąc uzyskać IBAN od osoby trzeciej, należy poprosić ją o podanie kodu. Nie istnieje bowiem oficjalny rejestr rachunków. Firmy podają zazwyczaj swój IBAN na stronie internetowej.

Kod SWIFT

Society for Worldwide Interbank Finacial Telecommunication stanowi organizację utworzoną w 1973 roku. To międzynarodowe stowarzyszenie instytucji finansowych, które pozwala na wymianę danych. Kod SWIFT jest modułem płatności stosowanym do rozliczania operacji poprzez transfer pieniędzy. System obejmuje instytucje, instrumenty, zasady, procedury, standardy i technologie, pozwalające na przepływ środków. SWIFT to ogniwo, pośredniczące w transakcjach pomiędzy bankami, maklerami, giełdami itp. System bazuje na sieci SNL, pozwalającej na realizację 14 milionów przelewów w ciągu doby.

Co obejmuje kod SWIFT?

Numer obejmuje kombinację od 8 do 11 znaków. Początkowe 4 z nich to identyfikator banku, kolejne 2 litery to kod kraju, w którym działa instytucja finansowa, następne znaki stanowią kod lokalizacji, a ostatnie – oznaczenie oddziału. 

Czy numery IBAN i SWIFT są takie same?

Kilka lat temu SWIFT wymagany był w przypadku polecenia przelewu wysyłanego w ramach SEPA. Obecnie jego stosowanie nie stanowi obowiązku. Kod SWIFT nie jest taki sam jak IBAN. Pierwszy z nich precyzuje instytucję zarządzającą kontem, a drugi wskazuje jedynie rachunek bankowy. Numer SWIFT można bez problemu znaleźć, kontaktując się z konsultantem oddziału.

Czym jest SEPA?

SEPA to Jednolity Obszar Płatności w Euro. W jego ramach można dokonywać bezgotówkowe należności pomiędzy krajami UE i wewnątrz nich według takich samych zasad i zobowiązań. SEPA ma na celu ułatwienie, przyśpieszenie operacji płatniczych oraz zmniejszenie ich kosztów. Dzięki temu oszczędności szacuje się na 3 proc. unijnego PKB.

O czym pamiętać przy poleceniu przelewu zagranicznego?

IBAN i SWIFT pozwalają na realizację międzynarodowych operacji bezgotówkowych. Przed poleceniem przelewu konieczne jest sprawdzenie jego kosztu. Operacje te nie są niestety darmowe. Ich cena zależy od ustaleń danego banku. W większości instytucji finansowych klient musi zapłacić 5 zł. W przypadku obcej waluty dolicza się tzw. spread i prowizję, stanowiącą 0,25% kwoty przelewu. 

Jaki IBAN mają polskie banki?

Chcąc sprawdzić, która instytucja zarządza kontem, należy zwrócić uwagę na cyfry znajdujące się na pozycji od 3 do 6.  Identyfikatory banków to:

• 1010 – Narodowy Bank Polski,
• 1020 – PKO PB,
• 1030 – Citi Handlowy,
• 1050 – ING Bank Śląski,
• 1130 – BGK,
• 1140 – mBank,
• 1160 – Bank Miellennium,
• 1240 – Pekao SA,
• 1320 – Bank Pocztowy,
• 1540 – BOŚ Bank,
• 1610 – SGB – Bank,
• 1680 – Plus Bank,
• 1870 – Nest Bank,
• 1930 – Bank Polskiej Spółdzielczości,
• 1940 – Credit Agricole,
• 2030 – BNP Paribas,
• 2120 – Santander Bank.

W celu wykonania przelewu zagranicznego należy podać również identyfikator wybranego kraju:

• AT – Austria,
• GB – Wielka Brytania,
• UA – Ukraina,
• ES – Hiszpania,
• FR – Francja,
• DE – Niemcy,
• BG – Bułgaria,
• CZ – Czechy,
• GR – Grecja
• IS – Islandia,
• LT – Litwa.

Czy IBAN wystarczy do wykonania przelewu?

Chcąc przelać środki na konto zagraniczne, konieczne jest wskazanie kilku danych. Bez nich polecenie przelewu zostanie odrzucone. W przypadku operacji online realizowanych za pomocą strony internetowej lub aplikacji mobilnej banku system sam wskazuje pominięte pola. To duże ułatwienie, dzięki któremu nie trzeba po odrzuceniu prośby wprowadzać wszystkich danych od początku. Chcąc wykonać przelew zagraniczny, należy zatem podać:

• IBAN,
• imię i nazwisko użytkownika rachunku,
• adres odbiorcy,
• kod SWIFT.

Konieczne jest ponadto wskazania osoby zobowiązanej do uregulowania należności za transakcję. Możliwe są trzy rozwiązania:

• OUR – przelew opłaca nadawca,
• BEN – koszty pokrywa odbiorca,
• SHA – równowartościowy podział.

Chcąc dokonać przelewu zagranicznego, należy pamiętać o numerze IBAN i innych danych nadawcy, jak również odbiorcy. W przypadku wszelkich wątpliwości warto wejść na stronę internetową swojego banku i znaleźć potrzebne informacje.