Czym jest i jak sprawdzić NIP?

Często mamy do czynienia z NIP-em, jednak są osoby, które nie wiedzą, czym dokładnie jest ten numer i co kryje się pod każdą z zawartych w nim cyfr. Istnieją proste metody na sprawdzenie identyfikacji podatkowej – tradycyjna i internetowa. Jakie zatem działania należy podjąć? Kto powinien złożyć wniosek o wydanie NIP-u? 

Czym jest NIP? 

NIP to numer identyfikacji podatkowej, stanowiący kombinację dziesięciu cyfr. Został on wprowadzony ustawą z 1995 roku, a obowiązek jego stosowania funkcjonuje od 1996 roku. NIP nadaje każdemu podatnikowi naczelnik urzędu skarbowego. Jeśli osoba nie prowadzi własnej działalności gospodarczej, wówczas posługuje się ona własnym numerem PESEL.  

NIP – kto jest objęty obowiązkiem jego posiadania? 

NIP stanowi formę komunikacji pomiędzy podatnikiem a urzędem skarbowym. Do posiadania kodu zobowiązane są: 

• podmioty prawne; 

• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz osoby fizyczne podlegające zarejestrowaniu jako podatnik VAT; 

• osoby fizyczne, których nie obejmuje ewidencja PESEL, ale które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami; 

• organizacje bez tytułu prawnego i inne jednostki traktowane jako podatnicy; 

• płatnicy składek ubezpieczenia społecznego. 

Warto zaznaczyć, że każda osoba może posiadać tylko jeden NIP.   

Jak uzyskać numer identyfikacji podatkowej? 

By NIP został nadany, niezbędne jest złożenie odpowiedniego dokumentu przed zrealizowaniem działania objętego podatkiem VAT czy też akcyzą. W przypadku podatku dochodowego wniosek należy skierować zanim zostanie przedstawiona pierwsza deklaracja podatkowa. Warto zaznaczyć, że informacje zawarte w dokumencie zależą od tego, czy dana osoba prowadzi działalność gospodarczą czy też nie ma ona swojej firmy. W przypadku pierwszej opcji wymagane dane to: 

• typ prawno-organizacyjny, 

• adres przedsiębiorstwa, 

• REGON, 

• jednostka rejestrująca. 

Osoba fizyczna powinna natomiast umieścić w swoim wniosku: 

• imię i nazwisko, 

• miejsce zamieszkania, 

• obywatelstwo, 

• datę i miejsce urodzenia, 

• PESEL, 

• nr dowodu tożsamości. 

Czas oczekiwania na nadanie numeru NIP nie zawsze jest taki sam. Najkrócej czeka się, jeśli jednostka widnieje w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej. W takim przypadku wystarczy złożyć wniosek CEIDG-1 w urzędzie skarbowym, a numer identyfikacji podatkowej zostaje przyznany tego samego dnia. NIP przyznawany jest także osobie, które chce założyć swoją działalność gospodarczą i rejestruje ją w KRS. Nieco inaczej wygląda sprawa w przypadku podmiotów nieobjętych CEIDG. Wówczas czas oczekiwania na NIP wynosi zwykle 3 dni.  

Jakie wnioski składa się w urzędzie skarbowym? 

Istnieją 3 rodzaje formularzy uwzględnianych przez jednostki administracyjne: 

• NIP-1 – dla osób, mających swoją firmę, i nie trudniących się wolnym zawodem, formularz nie obejmuje spółek cywilnych, jawnych i komandytowych; 

• NIP-2 – dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych bez tytułu prawnego;  

• NIP-3 – dla podmiotów fizycznych, w wolnym zawodzie, bez własnej działalności, dotyczy także uczestników spółek. 

Jeśli dana osoba zajmuje się prowadzeniem własnego przedsiębiorstwa, powinna ona dołączyć do dokumentu: 

• wypis KRS; 

• potwierdzenie wpisu lub wykreślenia do CEDG; 

• zaświadczenie o nr REGON i prokurze; 

• umowę z bankiem, jeśli firma ma swoje konto; 

• pisma związane z miejscem działalności firmy. 

Gdzie sprawdzić NIP? 

Chcąc sprawdzić NIP, można skorzystać z kilku sposobów. Tradycyjne rozwiązanie to udanie się do organu administracyjnego wydającego numer identyfikacji podatkowej. W urzędzie trzeba jednak złożyć odpowiedni wniosek. Kolejny sposób to droga wirtualna. CEIDG prowadzi bowiem stronę internetową pozwalającą na sprawdzenia numeru. Z rozwiązania tego mogą zatem skorzystać podmioty prowadzące swoją działalność gospodarczą, jak również osoby pragnące zweryfikować NIP innego przedsiębiorstwa. Może to okazać się przydatne np. przy zakupie nieruchomości od firmy deweloperskiej. Weryfikacja numeru identyfikacji podatkowej ogranicza m.in. ryzyko ewentualnego oszustwa. Strona CEIDG pozwala także na odnalezienie NIP-u na podstawie nr REGON.