Jet lag – co to jest, przyczyny, objawy i jak sobie radzić

Jet lag to zespół uciążliwości pojawiających się w związku ze zmianą strefy czasowej. Z reguły na objawy wskazujące na jet lag uskarżają się pasażerowie linii lotniczych, którzy podróżują na wschód lub zachód. Sprawdź, jak sobie radzić z jet lag i co możesz zrobić, aby złagodzić uciążliwe symptomy.

 

Jet lag – co to jest?

Co to znaczy „jet lag”? To określenie obejmujące zespół objawów, na które uskarżają się osoby przekraczające strefy czasowe. Jet lag pojawia się w przypadku podróży w dwóch kierunkach, czyli:

• Na wschód. Ponieważ w tym przypadku doba się skraca, to z reguły adaptacja jest bardziej uciążliwa, a podróżujący mocniej odczuwają zmianę strefy czasowej.
• Na zachód. Podróże w kierunku zachodnim oznaczają wydłużenie doby. To z kolei powoduje, że jet lag ma zazwyczaj łagodniejszy przebieg.

Jakie są powody jet lagu? Specjaliści wskazują na zaburzenia homeostazy, czyli rozchwianie procesów biologicznych. W tym przypadku dochodzi przede wszystkim do zaburzenia wydzielania dwóch hormonów odpowiedzialnych za regulację cyklu dnia i nocy. Te hormony to melatonina i kortyzol.

Jet lag – tłumaczenie. Jet lag po polsku to po prostu „zespół nagłej zmiany strefy czasowej”. Częściej jednak informacje o tym zespole symptomów można znaleźć pod anglojęzycznym terminem, czyli jet lag.

Jet lag nie występuje u każdej osoby podróżującej na zachód czy na wschód. To, czy i jakie objawy się pojawią, w dużej mierze zależy od predyspozycji osoby podróżującej.

 

Jet lag – objawy

Lista symptomów, jakie zaobserwowały u siebie osoby, u których wystąpił jet lag, jest długa. Najczęstsze objawy jet lag to:

• Zaburzenia snu, w tym senność. Pojawia się senność lub przeciwnie – osoba podróżująca nie może zasnąć. Z reguły adaptacja do nowych warunków trwa kilka dni i z tego względu pojawić może się dezorientacja.
• Zmęczenie, rozdrażnienie, złe samopoczucie. Mają one bezpośredni związek z zaburzeniami snu. Osoby, które nie mogą zasnąć, mogą narzekać m.in. na ból głowy czy niemożność skoncentrowania się na wykonywanych czynnościach.
• Zaburzenia apetytu i problemy żołądkowo-jelitowe. Inne objawy jet lag to także zaburzenia ze strony układu pokarmowego. Pojawić może się m.in. brak apetytu, biegunka lub wymioty.

Nasilenie tych objawów może być różne – to kwestia indywidualna. Nie u każdej osoby podróżującej na wschód czy zachód muszą pojawić się wszystkie wymienione symptomy.

 

Jet lag – ile trwa?

To, ile będzie trwać jet lag, zależy od kilku czynników. Zarówno na długość, jak i intensywność objawów zespołu nagłej zmiany strefy czasowej, wpływ mają: wielkość różnicy między strefami czasowymi, długość podróży oraz indywidualne predyspozycje. W tym przypadku nie ma zatem reguły.

Ile trwa jet lag? U jednych podróżujących objawy mogą być bardzo łagodne i trwać zaledwie kilka godzin. Z kolei u pasażerów bardzo wrażliwych na zmianę strefy czasowej symptomy jet lag mogą utrzymywać się nawet kilka dni.

 

Jet lag – jak sobie radzić?

Jak pokonać jet lag? Osoby podróżujące na zachód lub wschód, które zaobserwowały u siebie wyżej wymienione symptomy, często zastanawiają się, jak zapobiec pojawieniu się ich w przyszłości. Czy można pokonać jet lag? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Z pewnością można spróbować złagodzić dolegliwości. Według specjalistów zniwelowanie objawów jest możliwe poprzez:

• Zażycie przed podróżą leku nasennego. W tym celu najlepiej skonsultować się z lekarzem. Osoby, które wcześniej nie używały podobnych leków, mogą wykorzystać  leki dostępne bez recepty.
• Rozpoczęcie zażywania melatoniny przed wylotem. Może to pomóc w zasypianiu już w miejscu docelowym podróży. Analogicznie jak w przypadku leków nasennych najlepiej w tej kwestii skonsultować się z lekarzem.
• Zadbanie o higienę snu. W zależności od kierunku podróży na kilka/kilkanaście dni przed wylotem można np. skrócić liczbę godzin snu lub próbować przesunąć godziny snu. To powinno przełożyć się na szybką adaptację już po dotarciu do celu podróży.

Osoby, które po wylądowaniu mają do załatwienia istotne sprawy (np. związane z pracą), powinny rozważyć przyjazd na kilka dni przed planowanymi spotkaniami. W ten sposób ich organizm będzie mieć więcej czasu na przystosowanie się do nowych warunków.

 

Jak uniknąć jet lag?

Czy można uniknąć jet lag? To kwestia indywidualna – nie u każdego pasażera linii lotniczych muszą pojawić się objawy wskazujące na jet lag. Osoby, które planują pierwszą podróż na wschód lub na zachód, powinny przede wszystkim obserwować reakcję swojego organizmu. Na to, czy pojawią się objawy jet lag, wskazywać mogą przyzwyczajenia osoby podróżującej. Z reguły zespół nagłej zmiany strefy czasowej pojawia się u tych osób, które kładą się spać każdego dnia mniej więcej o tej samej godzinie. To właśnie wówczas warto szczególnie zwrócić uwagę na profilaktykę zalecaną dla uniknięcia jet lagu.

Warto też zadbać o swój komfort w czasie podróży. W przypadku bardzo długich tras z przesiadkami wskazany jest przede wszystkim odpoczynek i pilnowanie diety. Jeżeli chodzi o sposób odżywiania, to wskazane jest spożywanie posiłków lekkich oraz częste sięganie po napoje – zwłaszcza wodę.