Kategorie prawa jazdy – rodzaje kategorii prawa jazdy, ile kosztuje prawo jazdy

Chcesz kierować pojazdami? Będziesz musiał uzyskać prawo jazdy, czyli zdać państwowy egzamin potwierdzający umiejętność prowadzenia wybranego rodzaju pojazdów. Poznaj rodzaje kategorii prawa jazdy i sprawdź, ile kosztuje prawo jazdy. Wskazujemy też, jakie konsekwencje czekają na osoby, które prowadzą pojazdy bez wymaganych uprawnień. 

 

Jakie są rodzaje kategorii prawa jazdy? 

Obowiązujące w Polsce przepisy precyzują kategorie na prawo jazdy. Aktualnie jest ich kilkanaście. Kategoria prawa jazdy zależy od rodzaju pojazdu. Aby otrzymać wybraną kategorię, konieczne jest również osiągnięcie odpowiedniego wieku. Poniższe zestawienie przedstawia najpopularniejsze kategorie prawa jazdy, o jakie ubiegają się kursanci. 

Kategoria A prawo jazdy 

Prawo jazdy kategorii A uprawnia do kierowania każdym motocyklem, a także pojazdem z kategorii AM (motorower, quad) oraz zespołem pojazdów, czyli np. motocyklem połączonym z przyczepą (tylko w Polsce). Aby uzyskać prawo jazdy kategorii A, musisz mieć: 

• 20 lat – jeżeli od co najmniej dwóch lat masz prawo jazdy kategorii A2, 
• 24 lata – jeżeli wcześniej nie zrobiłeś prawa jazdy kategorii A2. 

Obowiązujące przepisy wyróżniają także kategorie A1 i A2. Prawo jazdy kategoria A1 uprawnia do kierowania motocyklami o pojemności skokowej silnika do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg, motocyklami trójkołowymi o mocy do 15 kW i pojazdami z kategorii AM. 

Czy na quada trzeba mieć prawo jazdy? Jakie prawo jazdy na quada? To często zadawane pytania, szczególnie przez młode osoby, które chciałby zacząć prowadzić pojazdy jeszcze przed ukończeniem 18 lat. Tak – aby kierować choćby quadem lekkim, trzeba posiadać prawo jazdy kategorii AM. 

 

Kategoria A2 uprawnia do kierowania motocyklem (o mocy do 35 kW, stosunku mocy do masy własnej do 0,2 kW/kg), motocyklem trójkołowym o mocy do 15 kW oraz pojazdem z kategorii AM. 

Kategoria B prawo jazdy 

Prawo jazdy kategorii B jest w Polsce najbardziej popularne. Aby uzyskać prawo jazdy tej kategorii, musisz mieć 18 lat. Czym można jeździć na kat. B? Lista jest bardzo długa, a – obok pojazdów osobowych – znajdują się na niej również m.in.: 

• pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t – wyjątkiem jest autobus i motocykl, 

• pojazdy z kategorii AM, 
• ciągniki rolnicze, pojazdy wolnobieżne – tylko w Polsce, 
• zespoły pojazdów, np. samochód osobowy połączony z lekką przyczepą (jej masa całkowita nie może przekraczać 750 kg) lub ciągnik rolniczy połączony z lekką przyczepą. 

Jeżeli posiadasz prawo jazdy kategorii B od co najmniej trzech lat, to w Polsce możesz prowadzić również motocykl o pojemności skokowej silnika do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg. 

Ile kosztuje prawo jazdy kat. B? Na koszt składają się: kurs (od ok. 1100 do nawet 2000 zł – w zależności od miasta i wybranej szkoły), egzamin teoretyczny i praktyczny (170 zł) oraz opłata za wydanie prawa jazdy w wysokości 100,50 zł. 

 

Przepisy wyróżniają także kategorię B1. W jej ramach uzyskuje się uprawnienie do kierowania czterokołowcem (np. dużym quadem) i pojazdem z kategorii AM. Jeżeli chcesz otrzymać prawo jazdy kategorii B1, musisz mieć 16 lat. 

Kategoria C prawo jazdy 

Kategoria prawa jazdy C jest przewidziana dla osób, które chcą pracować w charakterze kierowcy zawodowego, czyli prowadzić ciężarówki. Do prowadzenia jakich pojazdów uprawnia kierowcę posiadanie prawa jazdy kategorii C? Na liście znajdują się następujące pojazdy: 

• pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej ponad 3,5 t – wyjątkiem jest autobus, 

• pojazd z kategorii AM, 
• pojazd wolnobieżny i ciągnik rolniczy – tylko w Polsce, 
• zespół pojazdów, który jest złożony z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej ponad 3,5 t, pojazdu wolnobieżnego lub ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej 750 kg) – w przypadku dwóch ostatnich pojazdów uprawnienia są ograniczone terytorialnie do Polski. 

Jeżeli chcesz uzyskać prawo jazdy kategorii C, musisz posiadać już prawo jazdy kategorii B. Dodatkowo musisz spełnić kryterium wieku – aby uzyskać prawo jazdy kat. C, musisz mieć 21 lat. 

Ile kosztuje prawo jazdy kat. C? Kurs kosztuje ok. 3000 zł. Do tego dochodzą pozostałe opłaty związane z egzaminem i wydaniem dokumentu. 

 

Planujesz pracować jako kierowca zawodowy, ale nie masz jeszcze 21 lat? Możesz wziąć udział w szkoleniu dodatkowym, dzięki któremu uzyskasz kwalifikację wstępną. Dla osób posiadających kwalifikację wstępną minimalny wiek wynosi 18 lat. Dotyczy to kategorii C oraz C1, C+E i C1+E. 

Kategoria D prawo jazdy 

Twoim marzeniem jest pracować jako kierowca? Prawo jazdy kategorii D uprawnia do kierowania autobusami. Posiadając to prawo jazdy, będziesz mógł prowadzić także inne pojazdy, a dokładniej: 

• pojazdy z kategorii AM, 

• pojazdy wolnobieżne i ciągniki rolnicze – tylko w Polsce, 
• zespoły pojazdów, które są złożone z autobusu, pojazdu wolnobieżnego lub ciągnika rolniczego i lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej 750 kg) – w przypadku dwóch ostatnich pojazdów uprawnienia są ograniczone terytorialnie do Polski. 

Prawo jazdy kategorii D jest dostępne wyłącznie dla osób, które ukończyły 24 lata. Jeżeli masz 21 lat, możesz ubiegać się o prawo jazdy kategorii D1. Uprawnia ono do kierowania m.in. autobusem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu do 17 osób (łącznie z kierowcą), o długości do ośmiu metrów. 

Ile kosztuje prawo jazdy na autobus? Kurs przeznaczony dla przyszłych kierowców zawodowych nie jest tani – ceny zaczynają się od ok. 4100 zł. Do tego należy doliczyć koszty egzaminu i wyprodukowania dokumentu. 

 

Jeżeli chcesz pracować jako zawodowy kierowca, możesz rozważać także zdobycie kategorii D+E. Uprawnia ona do prowadzenia zespołu pojazdów złożonego z pojazdu kategorii D i przyczepy. 

Kategoria E prawo jazdy  

Prawo jazdy kategorii E nie występuje jako odrębne. Kategoria E jest zawsze łączona z innymi kategoriami: 

• B+E – pozwala kierować zespołem pojazdów złożonym z pojazdu kategorii B i przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, 

• C+E – umożliwia kierowanie zespołem pojazdów, który jest złożony z pojazdu z kategorii C i przyczepy, 
• C1+E – daje uprawnienia do kierowania zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 12 ton składającym się z pojazdu ciągnącego (pojazd z kategorii C1) i przyczepy, 
• D+E – uprawnia kierowcę do kierowania zespołem pojazdów, który jest złożony z pojazdu z kategorii D i przyczepy, 
• D1 + E – pozwala kierować zespołem pojazdów złożonym z pojazdu kategorii D1 i przyczepy. 

Jak łatwo wywnioskować z powyższego zestawienia, kategoria E uprawnia do kierowania zespołem pojazdów, przy czym w jej przypadku mowa o przyczepie o masie całkowitej przekraczającej 750 kg. 

Kategoria T prawo jazdy 

Podejmujesz się sezonowych prac w rolnictwie? Jeżeli masz 16 lat i chcesz podnieść swoje kwalifikacje, możesz zrobić prawo jazdy kategorii T. Według aktualnie obowiązujących przepisów kategoria prawa jazdy T pozwala prowadzić takie pojazdy jak: 

• ciągnik rolniczy, 
• pojazd wolnobieżny, 
• zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego i przyczepy lub przyczep, 

• pojazd z kategorii AM. 

Jeżeli uzyskasz prawo jazdy kategorii T, będziesz miał jednocześnie uprawnienia do kierowania motorowerem lub czterokołowcem lekkim (czyli np. quadem). 

 

Ile kosztuje prawo jazdy – PKK, kurs, egzamin 

Uzyskanie uprawnień do kierowania wybraną grupą pojazdów wiąże się z kosztami. Ile kosztuje kurs na prawo jazdy? Cena jest uzależniona od kategorii prawa jazdy – inną cenę zapłacą za kurs osoby ubiegające się o wydanie prawa jazdy kategorii B, a inną osoby, które chcą w przyszłości prowadzić ciężarówki czy autobusy. W sposób analogiczny nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, ile trwa kurs na prawo jazdy, gdyż wymagania w tym zakresie są bardzo rozbieżne. Przykładowo w przypadku kategorii B kursanci muszą odbyć: 

• 30 godzin szkolenia w części teoretycznej, 

• 30 godzin szkolenia w części praktycznej. 

Z reguły to, ile trwa zrobienie prawa jazdy, zależy od samego kursanta i tego, w jakim stopniu jest zmobilizowany do nauki.  

Jak wygląda egzamin teoretyczny na prawo jazdy? Składa się on z 32 pytań (20 z wiedzy podstawowej, 12 z wiedzy specjalistycznej). Jest to test jednokrotnego wyboru – tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. 

 

Uwaga! Jeżeli chcesz uzyskać uprawnienia do kierowania pojazdami, będziesz musiał wyrobić Profil Kandydata na Kierowcę (PKK). Założenie PKK jest bezpłatne i wiąże się z uzyskaniem indywidualnego numeru. Dzięki niemu ośrodek szkoleniowy, wydział komunikacji i Ty jako kursant będziecie mogli na bieżąco monitorować status procesu zdobywania uprawnień. 

 

Co grozi za brak prawa jazdy – konsekwencje 

Co grozi za brak prawa jazdy? Jakich konsekwencji musi spodziewać się kierowca, który prowadzi pojazd bez uprawnień? Rozróżnić należy dwie sytuacje:  

• nieposiadanie przy sobie dokumentu podczas kontroli drogowej – od 5 grudnia 2020 r. kierowcy nie muszą już wozić ze sobą prawa jazdy; przed tą datą za brak prawa jazdy groził kara grzywny, 

• brak uprawnień do prowadzenia pojazdu – osoba, która nie ma prawa jazdy, bo nigdy nie zdawała egzaminu, może zostać ukarana m.in. mandatem w wysokości do 500 zł. 

Osoby, które prowadzą pojazd bez uprawnień, muszą też pamiętać o tym, że będzie na nich spoczywała odpowiedzialność za spowodowane szkody. Co grozi za brak prawa jazdy po spowodowaniu wypadku? Firma ubezpieczeniowa wypłaci odszkodowanie poszkodowanym, ale następnie będzie tej kwoty dochodziła od sprawcy.