Kontrola drogowa – jak wygląda i jak się zachować?

Rutynowa kontrola drogowa to dla wielu kierowców źródło stresu. Jak zachować się w czasie kontroli? O okazanie jakich dokumentów może poprosić funkcjonariusz policji lub inspektor Inspekcji Transportu Drogowego?

 

Jak przebiega rutynowa kontrola drogowa?

Zostałeś zatrzymany przez policję do kontroli? Nie powinieneś opuszczać auta – zamiast tego uchyl okno i połóż ręce na kierownicy. Od policjanta przeprowadzającego kontrolę dowiesz się, jaka jest przyczyna zatrzymania. Jeżeli zatrzymania dokonał:

• policjant umundurowany – na twoje żądanie powinien on okazać legitymację służbową,
• policjant nieumundurowany – legitymację służbową ma on obowiązek okazać bez wezwania.

Rutynowa kontrola drogowa z reguły nie wymaga tego, abyś przechodził do radiowozu. Przepisy w tym względzie są precyzyjne – kierowca do pojazdu policji może zostać wpuszczony tylko w określonych sytuacjach. Są to m.in.:

• konieczność udzielenia pomocy choremu lub rannemu,
• doprowadzenie do izby wytrzeźwień lub jednostki policji,
• okazanie przebiegu zarejestrowanego wykroczenia.

Co policja sprawdza podczas kontroli drogowej? Choćby wskazanie licznika. Takie uprawnienie policja ma od 1 stycznia 2020 r. Jeżeli policjant będzie chciał dokonać sprawdzenia stanu drogomierza, będziesz musiał mu to umożliwić. Informacja o przebiegu zostanie przekazana do Centralnej Ewidencji Pojazdów (CEP).

Jaka jest podstawa prawna kontroli drogowej? Ustawa Prawo o ruchu drogowym. Szczegółowe informacje o tym, jak powinna przebiegać rutynowa kontrola drogowa, zawiera Rozporządzenie w sprawie kontroli ruchu drogowego.

Rutynowa kontrola drogowa a ubezpieczenie OC

Policja ma dostęp do bazy CEPiK. Jeżeli w czasie kontroli okaże się, że nie masz obowiązkowego OC, to policja poinformuje o tym fakcie Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG). Ta instytucja jest uprawniona do nakładania i egzekwowania od kierowców kar za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC.

Korzystanie z nieubezpieczonego pojazdu oznacza wysoką karę finansową, która często przekracza koszt zakupu polisy ubezpieczeniowej. W 2021 r. maksymalna wysokość kary za brak OC dla właścicieli samochodów osobowych wynosi 5600 zł.

 

Jakie dokumenty trzeba okazać przy kontroli drogowej?

To jedno z podstawowych pytań kierowców – jakie dokumenty są wymagane podczas kontroli drogowej? W ostatnich latach przepisy w tym względzie uległy zmianie. Jeżeli dawno nie jeździłeś samochodem, powinieneś wiedzieć, że:

• od 1 października 2018 r. kierowcy nie muszą mieć przy sobie dowodu rejestracyjnego i potwierdzenia zakupu polisy OC,
• od 5 grudnia 2020 r. policjanci podczas rutynowej kontroli drogowej nie wymagają okazania prawa jazdy.

Aktualnie dokumenty wymagane podczas kontroli drogowej to jedynie dowód osobisty. Na podstawie zawartych w nim informacji funkcjonariusze lub inspektorzy mogą sprawdzić kierowcę w Centralnej Ewidencji Kierowców (CEK).

Brak obowiązku wożenia przy sobie prawa jazdy nie oznacza, że policjant nie może dokonać zatrzymania tego dokumentu. Odbywa się to „wirtualnie” poprzez pozostawienie stosownej wzmianki w CEK. Analogicznie wygląda zatrzymanie dowodu rejestracyjnego.

Czego nie może policjant podczas kontroli drogowej?

Uprawnienia funkcjonariuszy policji czy inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego w zakresie kontrolowania kierowców są szerokie. Nie oznacza to jednak, że policjant może wszystko. Przeciwnie – musi on postępować zgodnie z przepisami. Czego nie może policjant podczas kontroli drogowej? Zakazane jest m.in.:

• przeszukiwanie kierowcy czy pasażerów bez uzasadnienia,
• żądanie, aby kierowca wsiadł do radiowozu by tam odbyła się kontrola,
• zatrzymanie auta do kontroli poza terenem zabudowanym przez funkcjonariusza, który nie jest umundurowany.

Czy jeden policjant może zatrzymać do kontroli? Tak. Dotyczy to szczególnie sytuacji, gdy pojazd do kontroli zatrzymuje policjant nieumundurowany.

 

Co grozi za niezatrzymanie się do kontroli drogowej?

Niezatrzymanie się do kontroli drogowej jest poważnym przestępstwem – za taki czyn grozi kara do pięciu lat pozbawienia wolności. Jeżeli nie zatrzymasz się do kontroli drogowej, policjanci podejmą pościg. To z kolei wiąże się z dużym ryzykiem dla innych uczestników ruchu drogowego – twoje zachowanie może przyczynić się do kolizji lub wypadku drogowego.

Czy wiesz, że policjant czy inspektor przeprowadzający kontrolę może kierować twoim pojazdem? Taka sytuacja będzie miała miejsce wówczas, gdy będzie on chciał sprawdzić stan techniczny pojazdu, np. skuteczność działania hamulców.

Czy Żandarmeria Wojskowa może zatrzymać samochód?

Z reguły kierowców do kontroli zatrzymuje funkcjonariusz policji. Nie tylko jednak policjanci z drogówki są uprawnieni do przeprowadzania kontroli. Czy Żandarmeria Wojskowa może zatrzymać samochód? Tak. Zjechać na pobocze i okazać dokumenty będziesz musiał także na żądanie:

• inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego,
• funkcjonariuszy Straży Granicznej,
• funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej,
• inspektorów Inspekcji Ochrony Środowiska,
• strażników: gminnego (miejskiego) i leśnego.

Niezależnie od tego, która z uprawnionych służb dokonuje zatrzymania kierowcy do kontroli, zawsze odbywa się to w ten sam sposób. Sygnał do zatrzymania pojazdu może zostać wydany np. tarczą, ręką czy latarką z czerwonym światłem. Policjanci mogą podawać kierowcy zalecenia również za pomocą urządzeń sygnalizacyjnych, nagłaśniających lub świetlnych.

Samochód do kontroli może zatrzymać także nieumundurowany policjant, jednak jego uprawnienia są ograniczone. Rozporządzenie w sprawie kontroli ruchu drogowego przewiduje, że może on zatrzymać auto wyłącznie na obszarze zabudowanym.