Pasy bezpieczeństwa – budowa, działanie, przepisy

Pasy bezpieczeństwa są dziś standardowym wyposażeniem samochodów. Nie każdy jednak wie, z jakich elementów się one składają i jak działają. Oprócz ogólnej zasady, zgodnie z którą każdy kierowca i pasażer ma obowiązek korzystać z pasów bezpieczeństwa, w Kodeksie drogowym przewidziano też wyjątki.

Pas bezpieczeństwa – jak dobrze go zapiąć i co to daje?

Aby odpowiedzieć na pytanie, jak działają pasy bezpieczeństwa, trzeba wiedzieć, jak są zbudowane i co się dzieje z ciałem osoby przebywającej w samochodzie w momencie gwałtownego hamowania czy kolizji. Aktualnie koncerny samochodowe stosują 3-punktowe pasy bezpieczeństwa. Część biodrowa pasa powinna znajdować się pod kolcami biodrowymi, z kolei jego część barkowa powinna przebiegać przez środek mostka i ramienia. Dobrze zapięty pas bezpieczeństwa przylega ściśle do ciała.

Pas bezpieczeństwa jest wyposażony w napinacz. Ma on za zadanie uniemożliwić ciału przesuwanie się do przodu – komponent ten ma spowodować, że ciało kierowcy lub pasażera będzie przylegać do konstrukcji pojazdu (fotela) podczas uderzenia. Taka budowa pasa bezpieczeństwa ma związek z tym, jak zachowuje się ciało podczas wypadku. Pod wpływem siły bezwładności przemieszcza się ono do przodu i następnie zderza z kokpitem czy innymi elementami wyposażenia pojazdu. Konsekwencją mogą być poważne obrażenia. Zapobiegać temu mają właśnie prawidłowo zapięte pasy bezpieczeństwa.

Kto wymyślił pasy bezpieczeństwa?

Po raz pierwszy pasy bezpieczeństwa pojawiły się w samochodach w latach 50. ubiegłego wieku. W Polsce ich stosowanie jest obowiązkowe od 1983 r. Zarówno kierowca, jak i pasażer jadący samochodem wyposażonym w pasy bezpieczeństwa, mają obowiązek z nich korzystać. Od tej ogólnej zasady przepisy przewidują jednak kilka wyjątków.

Kto nie musi zapinać pasów?

Kodeks drogowy wymienia, kto może jeździć bez pasów. Z pasów bezpieczeństwa nie ma obowiązku korzystać:

• Osoba posiadająca zaświadczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do używania pasów bezpieczeństwa.
• Kobieta w widocznej ciąży.
• Kierujący taksówką, który przewozi pasażera.
• Instruktor (egzaminator) podczas szkolenia lub egzaminowania.
• Pracownik służb (np. policjant, funkcjonariusz ABW), który przewozi osobę (osoby) zatrzymaną.
• Funkcjonariusz Służby Ochrony Państwa i żołnierz Żandarmerii Wojskowej podczas wykonywania czynności służbowych.
• Zespół medyczny, gdy udziela pomocy medycznej.
• Konwojent podczas przewożenia wartości pieniężnych.
• Osoba chora lub niepełnosprawna przewożona na noszach lub w wózku inwalidzkim.
• Dziecko w wieku poniżej 3 lat, które jest przewożone pojazdem kategorii M2 lub M3.
• Dziecko w wieku do 4 lat, które korzysta ze środków publicznego transportu zbiorowego autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej na podstawie biletów jednorazowych.

Grono osób, od których w czasie jazdy pojazdem nie wymaga się stosowania pasów bezpieczeństwa, jest ściśle zdefiniowane.

Jaki mandat za brak pasów?

Prawidłowo założony pas bezpieczeństwa ma uchronić osoby korzystające z auta przed poważnymi obrażeniami, do których mogłoby dojść w wyniku jego zderzenia z innym pojazdem czy przydrożnym obiektem. Co grozi tym kierowcom lub pasażerom, którzy zignorują aktualnie obowiązujące przepisy i się do nich nie zastosują? Mandat i punkty karne.

Kara za brak zapiętych pasów bezpieczeństwa jest stosunkowo niewysoka – to 100 zł i 2 punkty karne.Kto płaci mandat za brak pasów? Mimo że to kierowca ma obowiązek dopilnować, aby pasażerowie mieli zapięte pasy, to zapłacić będzie musiała ta osoba, która nie dostosowała się do obowiązujących przepisów i nie zapięła pasów bezpieczeństwa.

 

Jak odblokować zablokowany pas bezpieczeństwa po zderzeniu?

Gdy ma miejsce zderzenie auta z innym obiektem, w samochodzie dochodzi do uaktywnienia się napinaczy (mechanicznych lub gazowych). Ich zadaniem jest naciągnięcie taśmy pasów, w rezultacie czego ciało osoby siedzącej w fotelu w momencie kolizji nie będzie mogło swobodnie przesunąć się do przodu. Jednocześnie napinacz jest tak zbudowany, że do jego aktywacji może dojść nawet podczas drobnej stłuczki. Właśnie wówczas pojawia się pytanie, jak odblokować zablokowany pas bezpieczeństwa.

Odblokowanie pasa bezpieczeństwa – podobnie jak jego naprawa – to zadanie dla fachowców. Często niezbędny jest demontaż elementów odpowiedzialnych za działanie napinacza. W modelach samochodów, w których zamontowano komputer pokładowy, konieczne będzie także usunięcie błędu za pomocą narzędzia diagnostycznego.

Właściciele samochodów, w których doszło do aktywacji napinaczy pasów bezpieczeństwa, powinni wiedzieć, że w tej sytuacji najlepiej wymienić pasy bezpieczeństwa. Po takim zdarzeniu pas bezpieczeństwa może ulec rozciągnięciu, przy czym zmiany nie muszą być widoczne. W rezultacie podczas kolejnego zderzenia pasy mogą nie zapewniać kierowcy i pasażerom należytej ochrony.