Przewożenie dzieci w samochodzie – rodzaje fotelików i prawne wymogi transportu

Obostrzenia prawne związane z przewożeniem dzieci mają na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa najmłodszym pasażerom. Jest to również priorytet każdego rodzica. Dobrze dobrany i zamontowany fotelik skutecznie chroni przed groźnymi konsekwencjami kolizji drogowej. Poznaj najważniejsze zasady związane z przewożeniem dzieci w samochodzie i podróżuj bez obaw.

Przewóz dzieci a przepisy – co o dziecku w aucie mówi prawo?

Kwestię bezpiecznego przewozu dzieci regulują zapisy Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym. Nieprzestrzeganie tych zasad stanowi wykroczenie i karane jest grzywną 150 zł (zgodnie z taryfikatorem mandatów karnych).

Od jakiego wzrostu można jeździć bez fotelika?

Każde dziecko, którego wzrost wynosi mniej niż 150 cm, musi być przewożone w foteliku. Jedynym odstępstwem od tej reguły jest sytuacja, gdy ze względu na budowę ciała i masę nie mieści się w dostępnych na rynku siedziskach. Wówczas dziecko, które ma nie mniej niż 135 cm wzrostu, może korzystać z pasów bezpieczeństwa na tylnych siedzeniach samochodu.

Kiedy jeszcze dopuszczalne jestprzewożenie dziecka bez fotelika?

Jazda bez fotelika jest również dopuszczalna w przypadku dziecka, które ukończyło trzeci rok życia, jeśli w samochodzie zamontowane są już dwa siedziska (użytkowane przez młodsze maluchy) i brakuje miejsca na użytkowanie trzeciego. Wówczas możesz zabezpieczyć swoją pociechę pasami bezpieczeństwa na środkowym miejscu tylnej kanapy.

Ponadto przewożenie dziecka bez fotelika jest dozwolone w taksówkach, karetkach pogotowia i radiowozie policyjnym.

Do ilu lat w foteliku?

Wprowadzone w 2014 zmiany w przepisach zniosły obowiązek przewożenia dziecka w foteliku do ukończenia przez nie 12 roku życia. Obecnie zastosowanie ma wyłącznie kryterium wzrostu. Zanim więc twoja pociecha nie przekroczy 150 cm wzrostu (z nielicznymi wyjątkami), ma obowiązek jazdy w foteliku.

Oznacza to, że nawet siedemnastolatek może być zmuszony do korzystania z siedziska lub innego urządzenia przytrzymującego, aby mieć zapewnione bezpieczeństwo podczas jazdy samochodem.

Czy można przewozić dziecko w foteliku z przodu?

Przepisy zabraniają przewożenia dziecka na przednim siedzeniu w foteliku tyłem do kierunku jazdy, jeśli poduszki powietrzne są aktywne. Jeśli więc planujesz umieścić dziecko obok siebie w czasie podróży – dezaktywuj uprzednio poduszki powietrzne przed siedzeniem pasażera. W przeciwnym razie, jeśli dojdzie do kolizji – poduszka eksploduje, uderzając w tył fotelika. Konsekwencją tego mogą być poważne obrażenia szyi i głowy, uszkodzenie organów wewnętrznych, a nawet śmierć.

Pamiętaj jednak, że miejsce zamontowania siedziska jest również uzależnione od jego modelu. Jeśli producent dopuszcza stosowanie go wyłącznie na tylnej kanapie, wówczas przewożenie dziecka w foteliku z przodu nie będzie technicznie możliwe. Nie staraj się na siłę go zamontować obok siebie. Nieprawidłowe jego użytkowanie stanowi bowiem wykroczenie.

Podkładka dla dziecka do samochodu – przepisy i bezpieczeństwo

Przewożenie dziecka na podkładce nie jest zabronione przez przepisy. Na rozwiązanie to decydują się głównie rodzice, których dzieci mieszczą się w przedziale wagowym 25 – 36 kg. Takie zalecenie podają również producenci. Nie ma ono jednak odzwierciedlenia w przepisach.

Nie jest to również rozwiązanie bezpieczne. Podkładka zapewnia bowiem ochronę wyłącznie klatki piersiowej i brzucha. Brak tu natomiast zabezpieczenia bocznego i wygodnego zagłówka. Nie można również prawidłowo zapiąć pasów.

Choć więc stosowanie podkładki do samochodu pozwoli ci uniknąć mandatu, to nie zapewnisz w ten sposób bezpieczeństwa swojemu dziecku.

Przewóz dzieci w samochodzie – jaki fotelik wybrać?

Regulamin Europejskiej Komisji Gospodarczej dzieli foteliki do przewozu dzieci w auciena pięć podstawowych grupy, ze względu na wagę pasażera:

• grupa 0 – waga do 10 kg,
• grupa 0+ – waga do 13 kg,
• grupa I – waga od 9 do 18 kg,
• grupa II – waga od 15 do 25 kg,
• grupa III – waga od 22 do 36 kg.

Ponadto wybrać możesz pomiędzy fotelikami montowanymi przodem, bokiem lub tyłem do kierunku jazdy. Jedne są stabilizowane przy pomocy pasów bezpieczeństwa, specjalnej bazy lub dzięki systemowi isofix.

Kieruj się zasadą, że należy dobierać fotelik do dziecka. Przypadkowy zakup może nie zapewnić właściwego bezpieczeństwa najmłodszemu pasażerowi. Decydując się więc na nabycie nowego siedziska – wybierz się po nie ze swoją pociechą. Da ci to gwarancję, że wybierzesz produkt dopasowany do wzrostu, wagi i potrzeb malucha.

Czym się kierować przy wyborze? Przede wszystkim bezpieczeństwem. Jednym z zapewnień co do jakości fotelika jest homologacja (certyfikaty ECE R44-03 i ECE R44-04). Musi ją posiadać każdy produkt dopuszczony do sprzedaży. Niestety bardzo często producenci starają się spełnić wyłącznie minimum wymagań. Warto więc zwracać uwagę na testy bezpieczeństwa.

Testy fotelików – ważne parametry czy chwyt marketingowy?

Jeśli dobrze wybierzesz fotelik samochodowy – zmniejszysz ryzyko śmierci lub poważnych obrażeń swojego dziecka o ponad 70 proc.

O tym, czy dane siedzisko samochodowe dla dzieci spełnia wyłącznie minimalne wymogi homologacyjne, czy stanowi solidne zabezpieczenie  – świadczą  przeprowadzone na nich testy.

Najprostsze foteliki zabezpieczają wyłącznie klatkę piersiową dziecka, lecz nie zapewniają odpowiedniej podpory głowie, ani nie stabilizują całej konstrukcji siedziska. W przeprowadzanych testach osiągają bardzo niskie noty.

Poszukując odpowiedniego fotelika, zwróć więc uwagę, czy pozytywnie przeszedł testy:

• ADAC - są to rygorystyczne i dokładne testy zderzeniowe (tzw. crashtesty) oraz wytrzymałościowe, wykonywane przez niemiecki Allgemeiner Deutscher Automobil-Club; oceniane są w nich: układ pasów i ich niezawodność, stabilność całego siedziska i jego zagłówka po zamontowaniu, ergonomia fotelika,
• OEAMTC - test wykonywany przez austriacką organizację OAMTC; podczas testów zderzeniowych i analiz laboratoryjnych oceniane są: bezpieczeństwo dziecka, montaż siedziska i poziom trudności jego obsługi, ergonomia fotelika, zanieczyszczenia materiału substancjami szkodliwymi,
• ANWB - to holenderski test, który ocenia bezpieczeństwo użytkowania fotelika, jego ergonomię i zawartość substancji szkodliwych w materiale,
• Test Plus - tzw. złoty standard; Szwedzki Instytut Motoryzacyjny VTI testuje wyłącznie foteliki do 18 i 25 kg pod kątem zabezpieczania odcinka szyjnego i głowy dziecka podczas kolizji - tylko nieliczne siedziska RWF (i żadne FWF) przechodzą pozytywnie ten test.

Ustawienie fotelika – tyłem czy przodem do kierunku jazdy?

Zgodnie z wytycznymi Amerykańskiej Akademii Pediatrii największy poziom bezpieczeństwa zapewnisz swojemu dziecku podczas jazdy, jeśli zdecydujesz się na tzw. RWF (ang. rear way facing), a więc fotelik montowany tyłem do kierunku jazdy. Jeszcze do niedawna zalecano przewożenie w ten sposób przede wszystkim tych najmłodszych pasażerów, którzy nie skończyli drugiego roku życia. Obecnie AAP zaleca, by korzystać z RWF tak długo, jak na to pozwalają waga i wzrost dziecka.

Ten model sprawia bowiem, że twarde oparcie chroni ciało malucha i pochłania znaczną część energii uderzeniowej w czasie wypadku. Ryzyko uszkodzenia ciała zostaje dzięki temu zredukowane do minimum. Ponadto podczas nagłego hamowania dziecko jest niejako wgniatane przez siłę bezwładności w fotelik, dzięki czemu nie wykonuje głową tzw. smagnięcia biczem, którego konsekwencją może być uraz odcinka szyjnego i tym samym trwałe inwalidztwo.

Czy to oznacza, że siedzisko dla dziecka do samochodu typu FWF (ang. front way facing), czyli montowane przodem do kierunku jazdy, nie zapewnia ochrony? Są to również bezpieczne modele. Jednak zestawiając ze sobą RWF i FWF ten pierwszy każdorazowo zapewni większy poziom bezpieczeństwa.

Na przednim czy tylnym siedzeniu?

Czy można wozić dziecko z przodu? Przewożenie dziecka na przednim siedzeniu większość rodziców uzasadnia potrzebą bliskiego kontaktu i kontroli zachowania małego pasażera.

Montaż fotelika z przodu ma zapobiec również płaczowi dziecka, które nie widzi żadnego ze swoich rodziców, ale pozwala także w porę zareagować opiekunowi, gdyby malec potrzebował pomocy.

Przewożenie dziecka w foteliku na przednim siedzeniu ma niestety wady – zwykle rodzic prowadzący auto co chwilę spogląda na swoją pociechę, stara się ją zabawiać. Niestety odbywa się to kosztem uważnej jazdy, czego skutkiem może być kolizja czy nagłe hamowanie przed nie w porę zauważoną przeszkodą.

Jeśli twoja pociecha korzysta z RWF dobrym sposobem na utrzymanie kontaktu (gdy siedzisko jest zamontowane na tylnym siedzeniu) jest zawieszenie lusterka do obserwacji dziecka w samochodzie. Pozwoli ci ono na bieżąco sprawdzać, co robi malec, a i on sam będzie miał z tobą stały kontakt wzrokowy.

Warto również dodać, że tylne, środkowe siedzenie jest uznawane za najbezpieczniejsze miejsce w samochodzie. Oddalone jest ono maksymalnie od każdego punktu uderzenia i zgniecenia w czasie wypadku, Jeśli więc wybrany przez ciebie model fotelika pozwala na montaż w tym miejscu – skorzystaj z tej możliwości. To bezpieczeństwo, jakiego dziecko z przodu nie będzie miało zapewnionego w nawet najlepszym foteliku.

Co zrobić fotelikiem po wypadku samochodowym?

Każdy fotelik należy wymienić na nowy po kolizji drogowej. Nawet jeśli wydaje ci się, że jest w stanie nienaruszonym, musisz mieć świadomość, że w czasie zderzenia pochłania on większość energii, by ochronić twoje dziecko. Oznacza to, że nawet jeśli nie widzisz defektów, to takie siedzisko nie będzie już w stanie zapewnić wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Nie musi być to również zderzenie, po którym samochód wymaga  kosztownych napraw blacharsko-lakierniczych. Wystarczy uderzenie w ogrodzenie czy latarnię uliczną z prędkością 10 km/h.

Jeśli to ty jesteś osobą poszkodowaną w wypadku drogowym, możesz wymienić fotelik na nowy w ramach polisy OC sprawcy.

Ubezpieczenie AC na fotelik

Możesz również wykupić ubezpieczenie AC, obejmujące zakresem wymianę fotelika na nowy w razie kolizji drogowej. Ubezpieczenie to pozwoli ci również odzyskać środki na zakup nowego siedziska w razie kradzieży samochodu, w którym było zamontowane to dotychczas użytkowane.

Niektórzy producenci (zwłaszcza fotelików najbardziej rozpoznawalnych marek) oferują gwarancję, w ramach której możesz wymienić siedzisko na nowe, jeśli auto brało udział w stłuczce.

 

Bibliografia:

1. Obwieszczenie prezesa rady ministrów z dnia 4 października 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń
2. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym
3. Regulamin nr 44 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) – Jednolite przepisy dotyczące homologacji urządzeń przytrzymujących dla dzieci przebywających w pojazdach o napędzie silnikowym („urządzenia przytrzymujące dla dzieci”) [2016/1722]
4. Piotr Stasiak, Nowa koncepcja samochodowych fotelików dla dzieci ze względu na zastosowany system bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego, „Eksploatacja i Niezawodność” 2008, nr 4, s. 42-48.