Regres ubezpieczeniowy – czym jest i na czym polega

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, w skrócie OC, jest jednym z obowiązkowych ubezpieczeń. Oznacza to, że właściciel pojazdu, który podlega rejestracji ma obowiązek zakupu polisy OC, która chroni nie tylko majątek sprawcy kolizji, ale też poszkodowanego, gdyż gwarantuje mu zaspokojenie roszczeń z tytułu zdarzenia drogowego. Przykładowo może to być odszkodowanie z tytułu naprawy pojazdu czy też odszkodowanie z tytułu kosztów leczenia powstałych wskutek kolizji drogowej. 

 

Czym jest regres ubezpieczeniowy OC?

Regres ubezpieczeniowy OC jest roszczeniem ubezpieczyciela bądź Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, które polega na żądaniu zwrotu całego bądź części odszkodowania, które zostało wypłacone poszkodowanemu z polisy sprawcy. Roszczenie to skierowane jest do samego sprawcy kolizji drogowej i przysługuje z mocy przepisów prawnych.

Należy jednak pamiętać, że ubezpieczenie nie daje Ci gwarancji, że po kolizji drogowej nie zostaniesz obciążony jej kosztami. Ponadto – jeśli odszkodowanie zostanie wypłacone z Twojej polisy, w niektórych przypadkach będziesz zobowiązany do jego zwrotu. Z tego typu zobowiązaniami związane jest pojęcie regresu ubezpieczeniowego.

Rodzaje regresu ubezpieczeniowego

Istnieją dwa rodzaje regresu ubezpieczeniowego – regres typowy oraz regres nietypowy.

Przepisy prawa dokładnie regulują sytuacje, w których ubezpieczyciele mogą skorzystać z tego typu roszczenia. W zakresie regresu nietypowego dotyczy następujących okoliczności:

• celowe i umyślne wyrządzenie szkody (kolizji drogowej) przez sprawcę zdarzenia,
• prowadzenie samochodu przez sprawcę pod wpływem alkoholu lub środków odurzających (przykładowo narkotyków, leków psychotropowych),
• ucieczka (zbiegnięcie) z miejsca zdarzenia przez sprawcę,
• doprowadzenie do kolizji pojazdem, który został nabyty na skutek popełnienia przestępstwa,
• brak uprawnień sprawcy zdarzenia do prowadzenia pojazdu mechanicznego.

Są to jedyne sytuacje, w których ubezpieczyciel może wystąpić do sprawcy zdarzenia z roszczeniem regresowym. Podczas procesu sądowego należy wykazać, że wyżej wskazane okoliczności rzeczywiście miały miejsce.

Wskazać także należy, że w sytuacji, w której nie wykupiłeś polisy OC, osoba poszkodowana otrzyma odszkodowanie od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i z roszczeniem regresowym wystąpi do Ciebie właśnie ta instytucja. 

W przypadku regresu typowego mamy do czynienia z sytuacją, w której sprawcą jest osoba trzecia i to właśnie ona wyrządziła szkodę, a ubezpieczyciel domaga się od niej zwrotu odszkodowania. Przykładem takiej sytuacji jest na przykład zalanie mieszkania, gdzie roszczenie regresowe skierowane jest do sprawcy przedmiotowego zalania (najczęściej będzie to nasz sąsiad). 

 

Regres ubezpieczeniowy – jak się bronić?

Istnieją sytuacje, że przesłanki, które dają możliwość Ubezpieczycielowi wystąpienia z regresem ubezpieczeniowym są naginane, przykładowo chociażby te związane z umyślnym spowodowaniem kolizji drogowej bądź też zbiegnięciem z miejsca zdarzenia. Jeśli więc w takiej sytuacji otrzymasz wezwanie do zapłaty, warto, byś się od niego odwołał i wyjaśnił faktyczne okoliczności sprawy. 

W sytuacji wszczęcia postępowania miej świadomość tego, że masz możliwość obrony swoich praw. Wobec tego, warto byś otrzymał faktyczne informacje dotyczące zarówno rodzaju, jak i wysokości wypłaconych świadczeń. Masz prawo do zakwestionowania wszelkich twierdzeń wskazanych w pozwie przez zakład ubezpieczeń, a więc zwróć uwagę na to, czy poszkodowany przyczynił się do spowodowania kolizji. Może to spowodować znaczne zmniejszenie roszczeń.

Nie daj się więc zastraszyć i nie zgadzaj się z tego powodu na zapłatę. Warto uprzednio odwołać się od żądania ubezpieczyciela wskazując przy tym konkretne argumenty, że do zdarzenia nie doszło umyślnie albo, że nie doszło do ucieczki z miejsca zdarzenia. Zdarzają się przecież sytuacje, w których nie zauważymy spowodowanej szkody, takiej jak obrysowanie drzwi na parkingu. Można tutaj wykorzystać monitoring z parkingu, który potwierdzi, że nie zauważyłeś stłuczki. Pamiętaj o tym, że na ubezpieczycielu spoczywa ciężar dowodowy i to on musi udowodnić, że zostały spełnione przesłanki do roszczenia regresowego. 

 

Odwołując się od regresu możesz składać wniosek

Odwołując się od regresu możesz składać wniosek o całkowite umorzenie roszczenia, częściowe umorzenie roszczenia, rozłożenie go na raty, czy też odroczenie terminu płatności. Możliwości jest więc wiele, a decyzja zależy od konkretnych okoliczności faktycznych i danego przypadku.

Pamiętaj też o tym, że w momencie wystąpienia na drogę postępowania sądowego i braku argumentów przemawiających na Twoją korzyść, możesz oprócz samej sumy odszkodowania zostać obciążony należnościami z tytułu odsetek, a także kosztami postępowania, zarówno sądowego, jak i egzekucyjnego. 

 

Regres ubezpieczeniowy - przedawnienie

Zgodnie z przepisami oraz linią orzeczniczą, roszczenie regresowe przedawnia się z upływem trzech lat od dnia wypłaty przez ubezpieczyciela odszkodowania bądź zadośćuczynienia. Z tym zastrzeżeniem, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. 

Przykładowo, jeśli odszkodowanie wypłacono poszkodowanemu w dniu 14 marca 2017 r., to termin przedawnienia roszczenia regresowego upływa w dniu 31 grudnia 2020 r., a więc po upływie trzech lat od wypłaty i z końcem roku kalendarzowego. 

 

Jak uniknąć regresu ubezpieczeniowego?

Wyżej wyjaśnione zostały wszelkie przesłanki dotyczące zasadności roszczenia regresowego. Jeśli jesteś jedynym kierowcą pojazdu mechanicznego, poniżej znajdziesz wskazówki, co zrobić, aby uniknąć regresu ubezpieczeniowego:

• nie zbiegaj z miejsca kolizji, zarówno przy wypadku, jak i drobnym zbiciu reflektora na parkingu,
• jeśli nie masz uprawnień do prowadzenia pojazdu – nie wsiadaj za kierownicę, 
• nie jedź samochodem, jeśli spożywałeś alkohol bądź inne środki odurzające, 
• nie doprowadzaj do szkody umyślnie i z premedytacją; w sądzie mogą czekać cię dowody z opinii biegłych rzeczoznawców, którzy potrafią odtworzyć bieg zdarzenia, a przez rekonstrukcję zdarzenia jasne będzie, czy kolizja rzeczywiście była przypadkową kolizją, czy też szkoda została wyrządzona umyślnie,
• nie wsiadaj za kierownicę pojazdu, który pochodzi z przestępstwa. 

 

Zalanie mieszkania a regres ubezpieczeniowy

Często spotykaną i popularną sytuacją zastosowania regresu ubezpieczeniowego jest zalanie mieszkania, czy też lokalu sąsiada, posiadającego ubezpieczenie tegoż pomieszczenia. Jeśli więc ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie sąsiadowi, któremu zalałeś mieszkanie, odszkodowanie, ma prawo zwrócić się do ciebie jako sprawcy zdarzenia z roszczeniem zwrotu wypłaconej sumy odszkodowania. Ciekawe jest tutaj, że jako sąsiad zalewający mieszkanie nie jesteś stroną umowy ubezpieczenia, ale ponosisz odpowiedzialność za szkodę, która została wyrządzona w mieszkaniu twojego sąsiada.

Tego typu odpowiedzialność oparta jest na zasadzie winy, a więc towarzystwo ubezpieczeniowe w toku postępowania likwidacyjnego, bądź później – sądowego, zobowiązane jest do wykazania i udowodnienia, że zalanie spowodowane zostało zawinionym działaniem. Pamiętać jednak trzeba, że odpowiedzialność ponoszona jest do wysokości kosztów potrzebnych do naprawy rzeczywistych skutków zalania i powstałej szkody, nie zaś do poniesienia wszelkich kosztów remontu, na przykład całego mieszkania.

Jeśli więc w ocenie sprawcy zalania, towarzystwo ubezpieczeniowe wypłaciło odszkodowanie w zdecydowanie zawyżonej wysokości, to jest wyżej niż szkoda powstała u sąsiada, można kwestionować nie samą zasadę odpowiedzialności, lecz jego wysokość. 

Jeśli więc towarzystwo ubezpieczeniowe wystąpiło z roszczeniem regresowym, warto początkowo zapoznać się z całą sprawą, podstawami do uznania odpowiedzialności, a także zakresem i wysokością szkody. Istotne jest tutaj dokładne przeanalizowanie nie tylko samej zasady, lecz także wysokości wypłaconej kwoty. Może zdarzyć się tak, że ubezpieczyciel wypłacił zbyt wiele i wtedy możemy uniknąć, jeśli nie samej odpowiedzialności, to chociażby zapłaty części żądanej kwoty. 

Co więcej, masz także prawo do negocjacji i prób ugodowych z ubezpieczycielem. Przyczynia się to nie tylko do szybszego i ekonomicznego zakończenia postępowania, lecz może spowodować niższą wysokość należności, zwłaszcza gdy sam poszkodowany przyczynił się do powstania bądź zwiększenia rozmiarów powstałej szkody. Jeśli jesteś w ciężkiej sytuacji materialnej – zwróć się do zakładu ubezpieczeń o umorzenie odsetek, kosztów bądź rozłożenie należności na raty.