Zatarcie silnika – dlaczego do tego dochodzi, jak zapobiegać?

Awaria, z którą nie będzie łatwo sobie poradzić jest zatarcie silnika. W takim przypadku nie unikniemy wizyty w warsztacie, a często naprawa będzie nieopłacalna lub nawet niemożliwa. Warto zatem dołożyć wszelkich starań, żeby do takiej sytuacji nie doszło, odpowiednio dbając o silnik.

Zbyt mało oleju w silniku – główna przyczyna zatarcia

Silnik spalinowy składa się z wielu współpracujących ze sobą elementów. Tak, aby powierzchnie współpracujące nie tarły o siebie mechanicznie w silniku stosuje się olej. Tworzy on na elementach silnika cienką warstwę, nazywaną filmem olejowym, która oddziela współpracujące ze sobą powierzchnie. Dzięki temu elementy zużywają się na tyle wolno, że podczas całego okresu eksploatacji silnika nie jest potrzebny remont silnika.

Dlaczego w silniku może być zbyt mało oleju?

Brak oleju w silniku będzie najkrótszą drogą aby zatrzeć silnik. Jedną z przyczyn jego ubytku może być uszkodzona miska olejowa, co spowoduje wyciek oleju.

Jednak olej ubywa w większości silników, nawet wówczas gdy nie wycieka z silnika. Niewielka ilość oleju pozostała cylindrze może przedostać się do komory spalania. Tym więcej oleju będzie spalane, im większy luz zastosowywał producent w układzie tłok-cylinder oraz im większe będzie zużycie jednostki napędowej.

Gdy silnik ma już za sobą wiele lat pracy możliwe jest również przedostawanie się oleju przez uszczelniacze zaworowe. O występowaniu takiej usterki będzie świadczyło kopcenie na niebiesko niedługo po odpaleniu silnika, który pewien czas nie był uruchamiany.

Zatarty silnik pomimo odpowiedniego poziomu oleju – czy to możliwe?

• Jakość oleju

Zdarza się, że silnik ulegnie zatarciu nawet jeśli jest w nim wystarczająca ilość oleju. Niestety ilość to nie wszystko, ważna jest też jakość. Producenci silników ściśle określają wymagania, które musi spełniać zastosowany olej. Parametry te są określone w specyfikacji olejów, a najważniejsza jest jego lepkość. Zdarza się, że niektóre silniki mają na tyle wąskie kanały olejowe, że przepływ oleju o zbyt dużej lepkości będzie ograniczony. Wówczas może dochodzić do niewielkich przytarć powierzchni elementów współpracujących.

• Stan oleju

Nawet najlepszy olej się zużywa i traci swoje parametry po pewnym przebiegu. Właśnie dlatego nigdy nie wolno przekraczać zalecanego okresu między wymianami oleju, a najlepiej stosować krótsze, np. 10 tys. km lub 1 rok. Przy długotrwałym używaniu zużytego oleju silnik będzie ulegał stopniowemu zużyciu, aż w pewnym momencie zniszczenia będą na tyle duże, że będzie wymagał remontu.

• Zimny silnik

Podobny efekt można uzyskać w przypadku złego obchodzenia się z silnikiem w niskich temperaturach. Podczas mrozu olej konsystencją może przypominać miód, a wówczas smarowanie silnika nie będzie zbyt efektywne. Gdy od razu po odpaleniu zimnego silnika kierowca nie będzie go oszczędzał i wkręcał go na wysokie obroty, mamy prostą drogę do zniszczeń w silniku.

• Usterki układu olejowego

Dobrej jakości olej musi być rozprowadzany po silniku pod odpowiednim ciśnieniem. Uszkodzenie pompy lub niedrożność np. filtra oleju uniemożliwi właściwy obieg oleju w silniku. Jeżeli kierowca nie zauważy kontrolki informującej o zbyt niskim ciśnieniu oleju w krótkim czasie może dojść do zatarcia silnika.

• Rozbieganie silnika

Przyczyną zatarcia silnika paradoksalnie może być również olej. Stanie się tak podczas rozbiegania silnika, kiedy to silnik będzie napędzany olejem silnikowym. Gdy silnik się rozbiega, pracuje na skrajnie wysokich obrotach, co powoduje jego przegrzanie i finalnie zatarcie.

Zatarty silnik - objawy, których nie da się nie zauważyć

Z uwagi, że zatarcie silnika jest poważną usterką, objawy wystąpienia takiej awarii trudno przeoczyć. Gdy silnik jest zatarty nie będzie się dało go uruchomić. Będzie to wynikało z uszkodzenia powierzchni w cylindrze, tłoku i pierścieniach. To z kolei spowoduje utratę kompresji w komorze spalania, która jest niezbędna do zapłonu mieszanki paliwowo-powietrznej.

Czy zatarty silnik się kręci? To zależy od stopnia zatarcia. Gdy silnik będzie na tyle zniszczony, że podczas prób odpalania rozrusznik nie będzie w stanie się obrócić to znaczy, że tłoki tak bardzo się rozszerzyły, że zaklinowały się w cylindrach. Jeśli silnik wystygnie prawdopodobnie będzie już w stanie się obracać, ale będzie to niewielki sukces, bo i tak nie uda się go odpalić.

Objawy zatarcia silnika występują również we wcześniejszych fazach usterki. Wówczas, jeszcze podczas jego pracy możemy zauważyć:

• dymienie na niebiesko z rury wydechowej,
• głośną pracę,
• spadek osiągów,
• wypadanie zapłonu, nierówną pracę.

Zatarty silnik – naprawa samochodu

Remont kapitalny silnika będzie jedynym sposobem na przywrócenie go do stanu używalności. Jest to operacja wymagająca doświadczenia od mechanika, a niefachowa naprawa da krótkotrwałe efekty i silnik szybko będzie wymagał ponownej interwencji. Remont najczęściej polega na obróbce powierzchni cylindrów – tzw. szlif oraz wymianie tłoków i pierścieni dopasowanych do nowych wymiarów cylindrów.

Często po zatarciu interwencji wymaga również wał korbowy wraz z panewkami. Naprawa wygląda bardzo podobnie – czopy wału się szlifuje i stosuje się nowe panewki nadwymiarowe.

Jest jeszcze inny sposób – prawdopodobnie łatwiejszy i tańszy, a jest nim wymiana silnika. Do takiej naprawy nie jest wymagana tak duża wiedza, jak w przypadku remontu, a może dać lepsze efekty. Wystarczy znaleźć używany silnik w dobrym stanie, który wymieni niemal każdy mechanik, a przekładka silnika nie powinna kosztować więcej niż 1000 zł.