Skrzynia dwusprzęgłowa – czym jest i jak działa?

Skrzynia dwusprzęgłowa jest coraz częstszym wyposażeniem samochodów i choć zaczęto ją stosować blisko 20 lat temu, to nie wszyscy kierowcy wiedzą na czym polega jej działanie. Celem inżynierów projektujących tego typu mechanizmy było wprowadzenie na rynek produktu, który poprawi komfort jazdy samochodem i usprawni działanie skrzynki przekładniowej. Czy udało się to osiągnąć i rzeczywiście posiadanie w swoim aucie dwusprzęgłowej skrzyni biegów poprawia jakość jazdy?

Co to jest dwusprzęgłowa skrzynia biegów?

Dwusprzęgłowa skrzynia biegów łączy w sobie najlepsze cechy skrzyni manualnej i automatycznej, dzięki czemu zwiększa przyspieszenie samochodu i niweluje szarpnięcie towarzyszące często zmianie biegu w skrzyni manualnej. Jak sama nazwa wskazuje, skrzynia ta ma dwa sprzęgła, z których jedno jest odpowiedzialne za zmianę biegów parzystych (2, 4, 6), a drugie nieparzystych (1, 3, 5, 7). Sprzęgła pracują niezależnie i pełnią różne role, jednak wspólnymi siłami uzyskują jak największy moment obrotowy. Skrzynia dwusprzęgłowa działa bardzo szybko, czyli zmienia bieg w najlepszym dla silnika momencie. Dzięki optymalizacji przełożeń podczas jazdy, auto zużywa mniej paliwa, a dynamika zmiany biegów jest dostosowywana do prędkości – skrzynie dwusprzęgłowe „czują” prędkość, z jaką porusza się pojazd i przewidują, czy za chwilę konieczna będzie redukcja biegu, czy wręcz przeciwnie.

Do pierwszych producentów samochodów stosujących dwusprzęgłowe skrzynie biegów zaliczają się: Ford, Kia, BMW, Renault, Fiat i Volkswagen. Pierwsza skrzynia tego typu zagościła na rynku motoryzacyjnym w 2003 roku.

Jak działa skrzynia biegów dwusprzęgłowa?

W dwusprzęgłowej skrzyni biegów sprzęgła działają naprzemiennie, dzięki czemu bardzo szybko zmieniają się biegi, co oznacza, że przekazywanie napędu jest tak krótkie, że nie wpływa na pracę kół, a co za tym idzie nie zmienia płynności jazdy. Zmiana biegów w najnowocześniejszych skrzyniach dwusprzęgłowych jest mierzona w milisekundach, co w porównaniu do manualnej skrzyni biegów jest nieosiągalne (ze względu na znacznie wolniejszą motoryczność ruchów człowieka). W momencie zmiany biegu w manualnej przekładni zmniejsza się przepływ mocy, który uzależniony jest od szybkości reakcji kierowcy. W samochodach z dwusprzęgłową skrzynią biegów sytuacja ta jest całkowicie wyeliminowana, co oznacza, że moc stale wzrasta, a wraz z nią przyspieszenie i ogólne osiągi silnika.

Skrzynia dwusprzęgłowa jest sterowana elektronicznie, jednak wprawni kierowcy mogą przełączyć tryb pracy przekładni na sekwencyjny, który pozwala samodzielnie dobierać przełożenia poprzez wysyłanie sygnałów cyfrowych za pomocą łopatek za kierownicą lub ruchu dźwigni.

Znaczącą wadą skrzyni biegów automatycznej dwusprzęgłowej jest zbyt wczesna zmiana biegów, co w rezultacie powoduje silne wibracje silnika przy małych prędkościach, np. w trakcie spokojnej jazdy po mieście, gdy skrzynia włączy już bieg 6 lub 7. Rozwiązaniem tego problemu jest jazda w terenie zabudowanym w trybie sportowym, który charakteryzuje się uruchamianiem wyższego biegu dopiero przy większych obrotach silnika.

Automatyczna skrzynia biegów dwusprzęgłowa – nazewnictwo

Dwusprzęgłowe skrzynie biegów są montowane w samochodach wielu marek, jednak nie wszyscy producenci używają takiego samego nazewnictwa. Klienci poszukujący auta posiadającego taki mechanizm mogą się spotkać z takimi nazwami, jak:

• skrzynia dwusprzęgłowa DSG – w samochodach marki Volkswagen, Skoda, Seat,

• M DCT – skrzynia dwusprzęgłowa w BMW,

• S-tronic – przekładnia z dwoma sprzęgłami w Audi,

• PowerShift – dwusprzęgłowa skrzynia biegów Ford,

• DCT – skrzynia dwusprzęgłowa Kia i Hyundai,

• dwusprzęgłowa skrzynia biegów w Renault i Dacia to EDC,

• PDK – dwusprzęgłowa skrzynia biegów w samochodach marki Porsche,

• 7G-DCT – przekładnia dwusprzęgłowa w Mercedesie,

• TCT to skrzynia z dwoma sprzęgłami instalowana w autach marki Fiat i Alfa Romeo.

Skrzynia automatyczna hydrauliczna czy dwusprzęgłowa – która jest lepsza?

Hydrauliczna automatyczna skrzynia biegów, która jest obecnie najczęściej stosowana, składa się ze sprzęgła hydrokinetycznego lub przekładni hydrokinetycznej z kilkoma przekładniami planetarnymi. Dzięki zastosowaniu takiej przekładni możliwa jest nie tylko komfortowa jazda (płynna zmiana biegów), ale i ochrona silnika przed przeciążeniami. Skrzynia automatyczna hydrauliczna dostosowuje zmianę biegów do prędkości obrotowej silnika, jednak powoduje to spore zużycie paliwa. Są to raczej duże i ciężkie przekładnie, które nadają się do samochodów posiadających większe i mocniejsze silniki. Wprawdzie nowoczesne hydrauliczne skrzynie nie spalają już tak dużo paliwa, jednak pod tym względem nie mogą równać się z przekładnią dwusprzęgłową.

Nie pod każdym względem skrzynia dwusprzęgłowa góruje nad hydrauliczną. Choć „dwusprzęgłówka” spala mniej paliwa, to jednak w razie awarii koszty naprawy są znacznie wyższe niż w przypadku przekładni hydraulicznej. Cena samochodu ze skrzynią dwusprzęgłową również będzie wyższa od tej oferowanej za ten sam model auta wyposażony w automat hydrauliczny.