Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych – co określa, obowiązkowe polisy

Do zakupu polisy odpowiedzialności cywilnej zobowiązani są właściciele pojazdów mechanicznych oraz osoby posiadające gospodarstwa rolne. Zasad, które są zawarte w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, powinny również przestrzegać towarzystwa prowadzące działalność obejmującą sprzedaż świadczeń komunikacyjnych. Warto znać najważniejsze ustalenia dotyczące polisy OC.

 

Co określa ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych?

Akt prawny obejmuje zasady zawierania i wykonywania umów świadczenia odpowiedzialności cywilnej właścicieli pojazdów mechanicznych oraz OC rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego od zdarzeń losowych. Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych  została uchwalona 22 maja 2003 roku. W uchwale znaleźć można informacje na temat konsekwencji, wynikających z niedopełnienia obowiązku zawarcia umowy polisy odpowiedzialności cywilnej. Ustawa określa ponadto zasady funkcjonowania UFG oraz PBUK.

 

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizujący zapis prawny. Rozwiązanie to ma ułatwić Komisji Nadzoru Finansowego efektywne egzekwowanie należnych środków finansowych osobom poszkodowanym od zagranicznych towarzystw ubezpieczeniowych i zakładów reasekuracji. W przypadku opóźnień wypłaty odszkodowania KNF może nałożyć karę pieniężną na dany zakład. Komisja Nadzoru Finansowego w skrajnych przypadkach ma również prawo do zakazania wykonywania działalności przez zagraniczne towarzystwo ubezpieczeniowe lub zakład reasekuracji.

Czy OC jest obowiązkowe?

Według przyjętej ustawy, każdy posiadacz pojazdu mechanicznego zobowiązany jest do zawarcia umowy w ramach świadczenia odpowiedzialności cywilnej. Obowiązkową polisę stanowi również OC rolników. Ubezpieczeniu podlegają budynki, wchodzące w skład gospodarstwa rolnego. Według uchwały odszkodowanie z tyłu polisy wypłacane jest w przypadku szkód powstałych na skutek oddziaływania ognia oraz innych zdarzeń losowych. Zgodnie z ustawą ubezpieczeniową właściciel pojazdu mechanicznego lub rolnik powinien zakupić polisę odpowiedzialności cywilnej u wybranego towarzystwa, sprzedającego świadczenia OC. Zakład, który posiada zezwolenie na prowadzenia działalności obejmującej obowiązkowe polisy, nie może odmówić zawarcia umowy z danym klientem. Rodzaj i zakres świadczenia OC określa minister odpowiadający za kwestie finansowe w RP.

 

Kto odpowiada za wysokość składek polisy odpowiedzialności cywilnej?

Ustawa ubezpieczeniowa zawiera informacje dotyczące finansowych zobowiązań klienta, który zawarł umowę z danym zakładem. Zgodnie z uchwałą, firma sprzedająca świadczenia OC, ustala wysokość oraz taryfy składek świadczenia odpowiedzialności cywilnej. Ewentualne modyfikacje cen powinny uwzględniać kwestię szkodowości oraz kosztów obsługi danej polisy. Jeśli pojazd mechaniczny został wycofany z ruchu drogowego, towarzystwo ubezpieczeniowe powinno obniżyć składkę w ramach świadczenia OC. Kierujący samochodem powinien jednak złożyć odpowiedni wniosek w oddziale danej firmy. Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych, maksymalna zniżka nie może przekroczyć 95 proc. standardowej ceny comiesięcznego zobowiązania.

 

Jakie rodzaje szkód obejmuje świadczenie OC?

Polisa odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych dotyczy zdarzeń powstałych na terenie RP oraz państw, których biura narodowe są sygnatariuszami Porozumienia Wielostronnego. Zgodnie z ustawą ubezpieczeniową polisa OC obejmuje szkody wyrządzone osobom trzecim na skutek niedozwolonego czynu oraz straty powstałe w wyniku niedopełnienia należnego zobowiązania. Wysokość odszkodowania nie może przekroczyć kwoty określonej w OWU. Należne środki finansowe powinny jednak odpowiadać wartości powstałej szkody. Towarzystwo ubezpieczeniowe zobowiązane jest do wypłaty odszkodowanie w terminie trzydziestu dni od złożenia przez poszkodowanego odpowiedniego wniosku.

 

Jakich strat nie obejmuje świadczenia OC?

W ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych zawarte są informacje dotyczące sytuacji, w których firma może odmówić pokrycia powstałych szkód. Zakład i UFG mają prawo dochodzenia od właściciela OC zwrotu odszkodowania, jeśli znajdował się on pod wpływem:

• alkoholu,
• środków odurzających,
• substancji psychotropowych,
• narkotyków.

Warto pamiętać, że klient, który wybrał opcję rozłożenia należności polisy w systemie ratalnym, nie traci ochrony polisy OC w przypadku nie opłacenia ostatniej składki.

 

Na jak długo zawierana jest umowa polisy odpowiedzialności cywilnej?

Ochrona w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC obejmuje okres dwunastu miesięcy. Według ustawy można także zawrzeć z towarzystwem umowę krótkoterminową. Rozwiązanie to stosuje się w przypadku:

• aut zarejestrowanych za granicą, jeśli biuro narodowe danego kraju jest członkiem Porozumienia Wielostronnego,
• samochodów zarejestrowanych czasowo,
• środków komunikacji zarejestrowanych na stałe, których właściciel prowadzi działalność gospodarczą w sektorze kupna i sprzedaży samochodów.

 

Krótkoterminowe OC stosowane jest ponadto w odniesieniu do aut wolnobieżnych oraz historycznych.

 

Kiedy zawierana jest umowa świadczenia odpowiedzialności cywilnej?

Polisę komunikacyjną zazwyczaj kupuje się po zarejestrowaniu pojazdu mechanicznego. Zdarza się jednak, że towarzystwa ubezpieczeniowe mogą zgodzić się na wcześniejsze zawarcie umowy, jeśli dana osoba przedstawiła świadczenie zgodności WE oraz pozytywne wyniki badania technicznego pojazdu mechanicznego. Po upływie trzydziestu dni należy jednak zarejestrować samochód. W przypadku niedopełniania przez daną osobę tego obowiązku, towarzystwo ubezpieczeniowe może wydać oświadczenie o odstąpieniu od zawartej umowy. Powiadomienie to wysyła się zazwyczaj w formie pisemnej.

 

Czy towarzystwa ubezpieczeniowe przypisują OC do właściciela pojazdu mechanicznego?

Według ustawy o obowiązkowych świadczeniach, polisa odpowiedzialności cywilnej związana jest z danym samochodem. W przypadku przeniesienia własności, na nowego posiadacza przechodzą obowiązki wynikające z umowy OC. Jeśli więc poprzedni właściciel nie anulował w towarzystwie ubezpieczeniowym polisy odpowiedzialności cywilnej, firma ma prawo do pobierania składek w ramach świadczenia. Przy ponownej kalkulacji uwzględnia się zniżki, przysługujące nowemu posiadaczowi pojazdu mechanicznego i zwyżki, które obciążają daną osobę. Należy pamiętać, że błędy formalne w wypowiedzeniu umowy mogą spowodować przedłużenie ochrony w ramach świadczenia. Przed złożeniem wniosku warto upewnić się, że dokument ten zawiera wszystkie wymagane dane. W przypadku przypisania do pojazdu mechanicznego dwóch polis OC, na właściciela samochodu może zostać nałożona kara finansowa.

 

Co grozi za brak obowiązkowego świadczenia komunikacyjnego?

UFG prowadzi bazę danych polis odpowiedzialności cywilnej. Wykorzystywane algorytmy ułatwiają znalezienie przerw w okresie ochronnym oraz opóźnienia terminu zawarcia umowy OC. Kara związana z brakiem obowiązkowego ubezpieczenia uzależniona jest od wartości płac minimalnych w Polsce. Jeśli kierowca samochodu osobowego nie posiada OC przez okres 14 dni, grzywna stanowi równowartość dwukrotności najniższego wynagrodzenia brutto. W przypadku pojazdów ciężarowych, ciągników oraz autobusów stosowane są inne dyrektywy. Kara związana z brakiem ważnego OC stanowi bowiem trzykrotność minimalnej płacy. Kierowcom, nie posiadającym obowiązkowej polisy komunikacyjnej przez okres, nie przekraczający 14 dni, naliczana jest grzywna stanowiąca równowartość 20 lub 50 proc. standardowego obciążenia finansowego.

 

Czy AC jest obowiązkowe?

Polisa autocasco stanowi dobrowolne świadczenia komunikacyjne. Zakres świadczenia zależy od ustaleń danego towarzystwa ubezpieczeniowego. Standardowy pakiet obejmuje szkody powstałe w wyniku kradzieży, zniszczenia, uszkodzenia lub utraty pojazdu mechanicznego. AC dostępne jest w różnorodnych wariantach. Zakres pakietu określają OWU. Wysokość składki uzależniona jest od ochrony, przysługującej w ramach podpisanej umowy. Towarzystwo ubezpieczeniowe może odmówić wypłaty odszkodowania w przypadku szkód spowodowanych przez osobę znajdującą się pod wpływem alkoholu, środków psychotropowych oraz narkotyków. W przypadku braku ważnego AC właścicielowi pojazdu mechanicznego nie zostaje nałożona kara finansowa.

W sektorze dobrowolnych świadczeń komunikacyjnych warto wskazać m.in.:

• pakiet NNW,
• Assistance.

 

Polisa następstw nieszczęśliwych wypadków stanowi finansowe zabezpieczenie w przypadku uszczerbku na zdrowiu, śmierci kierowcy lub pasażerów ubezpieczonego pojazdu mechanicznego. NNW dotyczy zdarzeń kolizyjnych spowodowanych przez właściciela świadczenia oraz osoby trzecie. Assistance stanowi natomiast wsparcie w sektorze technicznym, informacyjnym i medycznym w przypadku sytuacji awaryjnym. Zakres ochrony zależy od wybranego przez daną osobę wariantu świadczenia. Standardowe ubezpieczenie obejmuje szkody powstałe na terenie RP.

 

Czym jest Zielona Karta?

W ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych zawarta jest definicja międzynarodowego certyfikatu, potwierdzająca posiadanie polisy odpowiedzialności cywilnej. Zielona Karta stanowi dokument wydawany właścicielom pojazdów mechanicznych. Certyfikat przyznawany jest na okres co najmniej 15 dni. Zielona Karta uprawnia kierującego pojazdem do skorzystania z ochrony w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC na terenie państw, których biura narodowe są sygnatariuszami Porozumienia Wielostronnego. Na wyrobienie dokumentu powinny zdecydować się osoby, planujące podróż do: Albanii, Białorusi, Bośni i Hercegowiny, Iranu, Izraela, Macedonii Północnej, Maroka, Mołdawii, Rosji, Czarnogóry, Tunezji, Turcji oraz Ukrainy. W przypadku braku Zielonej Karty konieczny jest zakup ubezpieczenia granicznego.

 

Co obejmuje OC rolników?

Posiadanie gospodarstwa zobowiązuje do podpisania umowy ubezpieczeniowej z wybranym towarzystwem na okres dwunastu miesięcy. Jeśli grunty i budynki utracą status rolny, ochrona w ramach polisy OC przestaje obowiązywać. Suma gwarancyjna uzależniona jest od rodzaju strat:

• w przypadku szkód osobowych nie może być niższa niż 5 210 000 euro,
• w odniesieniu do zniszczeń mienia minimalna wartość odszkodowania stanowi wartość 1 050 000 euro.

Obowiązkowe ubezpieczenie rolników obejmuje właściciela gruntów oraz osoby, pracujące w gospodarstwie. OC stanowi zabezpieczenie w przypadku strat spowodowanych podmiotom trzecim. Odszkodowanie przysługuje również poszkodowanym, jeśli zniszczenia powstały na skutek użytkowania pojazdów wolnobieżnych. Zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia wymagane jest w dniu objęcia przez danę osobę gospodarstwa. W przypadku przeniesienia własności na inną osobę, nowemu właścicielowi zostaje przypisana ochrona w ramach OC.

 

Czego nie obejmuje obowiązkowe świadczenie?

Firma może odmówić wypłaty odszkodowania w przypadku szkód wyrządzonych rolnikowi przez osoby pracujące w gospodarstwie lub krewnych ubezpieczeniowego. Towarzystwo nie odpowiada również za uszczerbki na zdrowiu spowodowane przeniesieniem chorób zakaźnych, nie pochodzących od zwierząt. Firma może odmówić wypłacenia środków finansowych w przypadku strat mienia spowodowanych wadą towarów dostarczonych przez ubezpieczonego Pieniądze nie przysługują również właścicielowi świadczenia, który doznał strat na skutek uszkodzenia, zniszczenia lub zaginięcia wypożyczonej rzeczy wykorzystywanej w celach użytkowych oraz naprawczych.

 

Czy ubezpieczenie budynków rolnych i pojazdów mechanicznych jest obowiązkowe?

OC powinno obejmować osoby, pracujące na terenie gospodarstwa, obiekty budowlane oraz środki wolnobieżne. Według ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych do budynków rolnych zaliczane są konstrukcje o powierzchni przekraczającej dwadzieścia metrów kwadratowych. Polisa OC gwarantuje finansowe zabezpieczenie  od nieszczęśliwych zdarzeń losowych lub ognia. Umowa powinna być zawarta w dniu pokrycia budynku dachem. Rolnik zobowiązany jest również do zakupu OC, obejmującego pojazdu mechanicznego użytkowane w ramach prowadzonego gospodarstwa.

 

Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych dotyczy wszelkich kwestii związanych z wymaganą polisą komunikacyjną oraz obligatoryjnym świadczeniem dla rolników. W przypadku wszelkich wątpliwości związanych z OC warto zapoznać się z zapisami zawartymi w akcie.