Wspomaganie kierownicy – zasada działania, rodzaje i możliwe usterki

Wspomaganie kierownicy kiedyś było luksusem, a dziś jest obowiązkowym wyposażeniem samochodów i wiele osób nie wyobraża sobie jazdy bez wspomagania. Gdy następnym razem będziemy skręcali kierownicą, warto wiedzieć, co nam w tym pomaga.

Rodzaje wspomagania kierownicy

Jest wiele różnych wariantów wspomagania kierownicy występujących w samochodach osobowych. Można jednak wyodrębnić dwa podstawowe rodzaje:

• hydrauliczne,

• elektryczne.

Podział ten jest oparty na sposobie napędzania wspomagania kierownicy. Wspomaganie pneumatyczne stosowane jest jedynie w samochodach ciężarowych.

Wspomaganie hydrauliczne było niegdyś bardzo popularne. Oferowało ono dobrą precyzję działania oraz wysoką bezawaryjność. Niestety z uwagi na zasadę działania odbiera część mocy z silnika, jak również podnosi spalanie. Z tych powodów obecnie stosuje się przede wszystkim wspomaganie elektryczne, które znacznie mniej obciąża silnik.

Zasada działania hydraulicznego wspomagania kierownicy

Pomimo że w nowych samochodach odchodzi się od stosowania wspomagania hydraulicznego, z uwagi na ich popularność w latach ubiegłych są one nadal najczęściej spotykane w samochodach poruszających się po drogach.

We wspomaganiu hydraulicznym w skręcaniu pomaga pompa wspomagania, która zasila siłownik w przekładni kierowniczej. Pompa najczęściej jest napędzana paskiem klinowym lub wieloklinowym i pracuje ona cały czas podczas pracy silnika, nawet wówczas gdy jedziemy na wprost i wspomaganie nie jest potrzebne. O tym, czy płyn pod wysokim ciśnieniem (ok. 100 bar w zależności od konstrukcji) będzie nas wspomagał przy skręcaniu, decyduje zespół zaworów na kolumnie kierowniczej. Po przekręceniu kierownicy na kolumnie kierowniczej pojawia się moment skręcający. Działa on na wałek podatny, na którym znajdują się kanały olejowe. Wałek pod wpływem obciążenia z kierownicy skręca się, a wówczas odpowiednie kanały olejowe łączą się z oknami na bloku zaworowym. Olej ma teraz otwartą drogę do siłownika. Gdy przestajemy skręcać kierownicą, wałek również się nie skręca, kanały olejowe się zamykają, a olej trafia z powrotem do pompy.

Siłownik hydraulicznej przekładni kierowniczej jest z nią najczęściej zintegrowany. W obudowie przekładni znajduje się cylinder siłownika oraz tłok dwustronny. W zależności, w którą stronę skręcamy, napełnia się odpowiednia część cylindra, wywierając ciśnienie na daną stronę tłoka. Tłok z tłoczyskiem jest połączony z listwą przekładni, która jest popychana w odpowiednią stronę, pomagając przy skręcaniu.

Co psuje się w układzie wspomagania kierownicy?

Gdy mamy do czynienia ze wspomaganiem hydraulicznym najczęściej usterce ulegają:

• pompa,

• przekładnia,

• przewody.

Pompa w wyniku zużycia lub pracy na sucho może się zatrzeć. W takim przypadku będzie hałasowała podczas pracy, a skuteczność wspomagania będzie niewielka lub zerowa.

Z kolei najczęstszą usterką przekładni kierowniczej jest jej przeciekanie. Szczelność przekładni jest utrzymywana za pomocą kilku uszczelniaczy. Mogą one zacząć przeciekać np. gdy we wnętrzu przekładni pojawi się korozja. Zazwyczaj powstaje ona na skutek nieszczelności osłon gumowych, które z czasem parcieją i pękają.

Podobnie sytuacja wygląda z przewodami. Po wielu latach transportowania płynu pod wysokim ciśnieniem mogą pojawiać się w nich nieszczelności.

W przypadku wspomagania elektrycznego często psują się silniki elektryczne oraz elektronika sterująca. Zwłaszcza przy starszych, mniej dopracowanych rozwiązaniach na desce rozdzielczej mogła pojawiać się kontrolka wspomagania kierownicy. Dzieje się tak, ponieważ silniki mogą się przegrzewać, co skutkuje ich wyłączaniem, a ostatecznie awarią. Niestety w przypadku wspomagania elektrycznego, producenci często nie przewidują możliwości naprawy, a jedynie zalecają wymianę na nowy element. W takim wypadku koszty naprawy mogą być liczone w tysiącach złotych.

Jak dbać o wspomaganie w samochodzie?

Wspomaganie hydrauliczne do bezawaryjnej pracy potrzebuje odpowiedniego poziomu czystego i właściwego oleju. Jeśli jest go zbyt mało, należy go uzupełnić. Gdzie wlać płyn do wspomagania kierownicy? Pod maską znajduje się zbiorniczek wyrównawczy układu wspomagania, który najczęściej jest zakręcony korkiem z symbolem kierownicy.

Nawet jeśli wszystko działa poprawnie, warto skontrolować stan płynu wspomagania. Gdy w zbiorniczku wyrównawczym zobaczymy niemal czarny olej, nie należy zwlekać i zawczasu wymienić go na nowy. Możemy dzięki temu za kilkadziesiąt złotych uniknąć kosztownych napraw.

Przy wyborze oleju musimy kierować się zaleceniami producenta i stosować olej, który spełnia wszystkie wymagania. Po wymianie oleju układ należy jak najdokładniej odpowietrzyć.

Dla każdego rodzaju wspomagania dobrą praktyką jest ograniczenie skręcania kołami na postoju. Wówczas w układzie występują największe obciążenia, co może skracać żywotność podzespołów. Przy manewrowaniu na parkingu warto, nawet bardzo powoli, toczyć się samochodem podczas skręcania. Dzięki temu opory w układzie będą znacznie mniejsze, a wspomaganie będzie znacznie mniej obciążone.