Wypadek - definicja, konsekwencje, odszkodowanie

Chwila nieuwagi – tyle wystarczy, aby doszło do wypadku. Nie każde zdarzenia może jednak zostać tak zakwalifikowane. Dowiedz się, jak należy rozumieć wypadek drogowy, wypadek przy pracy i nieszczęśliwy wypadek. Podpowiadamy też, jak starać się o odszkodowanie.

Wypadek drogowy – definicja

Co to jest wypadek drogowy? Nie istnieje jedna definicja wypadkudrogowego. Przyjmuje się, że o wypadku drogowym można mówić wówczas, gdy konsekwencje nie ograniczają się jedynie do szkód materialnych – wystąpiła ofiara śmiertelna lub co najmniej jeden uczestnik zdarzenia został ranny.

Jeżeli doszło do wypadku drogowego, to jego uczestnicy mają konkretne obowiązki. Należą do nich:

• Udzielenie niezbędnej pomocy poszkodowanym i wezwanie na miejsce zdarzenia odpowiednich służb, czyli pogotowia i policji.
• Pominięcie wykonania czynności, które mogłyby uniemożliwić zrekonstruowanie przebiegu wypadku przez uprawnione do tego służby. Do takich czynności należy zaliczyć przestawienie pojazdu.
• Pozostanie na miejscu zdarzenia aż do przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego lub policji. Jednocześnie np. sprawca może oddalić się, aby wezwać pomoc, jeżeli nie ma przy sobie telefonu.

Wezwanie policji na miejsce wypadku drogowego jest niezbędne. Funkcjonariusze mają obowiązek przygotować sprawozdanie z każdego wypadku drogowego, w którym ktoś poniósł śmierć, a do którego doszło w transeuropejskiej sieci drogowej.

Dokumentacja sporządzona przez policjantów będzie też niezbędna, aby zlikwidować szkody, czyli do tego, aby ubiegać się o wypłatę odszkodowania z OC sprawcy.

Wypadek a kolizja – różnice

Nie każde zdarzenie drogowe jest klasyfikowane jako wypadek – może to być również kolizja drogowa. Co to jest kolizja drogowa? Jeżeli w wyniku zdarzenia drogowego doszło do szkód, ale wyłącznie materialnych (wgnieciony błotnik, uszkodzona powłoka lakiernicza czy zbita szyba), to mowa o kolizji drogowej. W tej sytuacji uczestnicy zdarzenia mogą wezwać policję, ale nie muszą tego robić. Jeżeli:

• Uczestnicy kolizji drogowej są zgodni co do tego, który z nich ją spowodował –  wystarczy spisać wspólne oświadczenie o zdarzeniu drogowym i sfotografować szkody. To właśnie wspomniane oświadczenie będzie podstawą do ubiegania się przez poszkodowanego kierowcę o wypłatę odszkodowania z OC sprawy.
• Żaden z uczestników kolizji nie przyznaje się do jej spowodowania – o winie rozstrzygnie policja. Ta opcja jest jednak mniej korzystna dla sprawcy, ponieważ zostanie on ukarany mandatem i punktami karnymi.
• Sprawca nie posiada aktualnego ubezpieczenia OC – wezwanie policji na miejsce zdarzenia również jest zasadne.

Za kolizję drogową uznaje się też stłuczkę parkingową. Jej efektem zwykle są drobne uszkodzenia pojazdu, np. urwane lusterko czy zarysowane drzwi.

Wypadek drogowy a kolizja – konsekwencje

Różnica między wypadkiem drogowym a kolizjądotyczy również konsekwencji, jakich musi spodziewać się sprawca.

• Sprawca wypadku odpowiada z Kodeksu karnego. Jeżeli doszło do nieumyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa, w rezultacie czego inny uczestnik ruchu drogowego doznał lekkiego lub średniego uszczerbku na zdrowiu, to sprawca podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
• Sprawca kolizji odpowiada z Kodeksu wykroczeń. Spodziewać musi się przede wszystkim kary grzywny.

Konsekwencje spowodowania wypadku czy kolizji będą poważniejsze, jeżeli okaże się, że sprawca był np. nietrzeźwy.

Wypadek a kolizja – odszkodowanie

Jeżeli sprawca w momencie wypadku był ubezpieczony (posiadał OC komunikacyjne), to sprawa jest prosta – odszkodowanie wypłaca firma ubezpieczeniowa, z którą zawarł on umowę. Gdy doszło do wypadku, to poszkodowanemu należy się nie tylko odszkodowanie, ale również szereg innych świadczeń – np. renta, jeżeli został on osobą niepełnosprawną.

Gdyby sprawca w momencie wypadku nie był ubezpieczony lub zbiegł z miejsca zdarzenia, to poszkodowany nie pozostanie bez pomocy finansowej. W tej sytuacji odszkodowanie wypłaca Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, któremu następnie przysługuje prawo do regresu – dochodzenia zwrotu wypłaconej kwoty od sprawcy.

Wypadek przy pracy – definicja

Do wypadków dochodzi nie tylko na drogach, ale również w miejscu pracy. Co nazywamy wypadkiem przy pracy? Definicja wypadku przy pracy znajduje się w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Jak brzmi ustawowa definicja wypadku przy pracy? Zgodnie z ustawą za wypadek przy pracy uznaje się „nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą”. Ustawa precyzuje, że do wypadku przy pracy może dojść nie tylko podczas wykonywania przez pracownika zwykłych czynności i poleceń przełożonego, ale również w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązków.

W ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych znajduje się nie tylko odpowiedź na pytanie,co to jest wypadek przy pracy, ale również informacja, że na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:

• W czasie podróży służbowej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wypadek to wynik działania pracownika, które nie ma związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań.
• Podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony.
• Przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Za wypadek przy pracy uznane zostanie też nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego podczas m.in. wykonywania pracy na podstawie zlecenia.

Rodzaje wypadków przy pracy

Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych wyróżnia trzy rodzaje wypadków przy pracy. Są to:

• Śmiertelny wypadek przy pracy. O śmiertelnym wypadku mowa nie tylko wówczas, gdy do śmierci doszło na miejscu zdarzenia, ale także wtedy, gdy zgon nastąpił w okresie do 6 miesięcy od dnia wypadku.
• Ciężki wypadek przy pracy. Utrata wzroku, słuchu, mowy czy choroba nieuleczalna to przykłady ciężkiego wypadku przy pracy.
• Zbiorowy wypadek przy pracy. W wyniku wypadku przy pracy poszkodowana może zostać więcej niż jedna osoba. Wówczas mówi się o zbiorowym wypadku przy pracy.

Pracodawca, niezależnie od rodzaju wypadku, ma obowiązek prowadzić rejestr wypadków przy pracy. Jeżeli doszło do śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego wypadku, to ma on obowiązek zawiadomić też m.in. okręgowego inspektora pracy.

Wypadek przy pracy a odszkodowanie

Wypadek przy pracy może mieć poważne konsekwencje – może spowodować stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu pracownika. Wówczas poszkodowany pracownik ma prawo do jednorazowego odszkodowania. Wynosi ono równowartość 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu. W okresie od 1 kwietnia 2021 do 31 marca 2022 r. będzie to 1033 zł.

Jeżeli wypadek przy pracy był śmiertelny, to prawo do odszkodowania nabywają bliscy pracownika, np. jego małżonek, dzieci czy rodzice.

Wypłaty odszkodowania dokonuje ZUS. Wniosek wraz z niezbędnymi załącznikami do właściwej placówki ZUS przekazuje płatnik składek (pracodawca). W następnym kroku ZUS wyznacza ubezpieczonemu datę badania. Jest ono wykonywane przez lekarza orzecznika i to jego orzeczenie będzie kluczowe dla ZUS.

Nieszczęśliwy wypadek – definicja

Właściciele pojazdów mogą zdecydować się na jedno z wielu ubezpieczeń dodatkowych, np. ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW). W OWU (Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia) tego produktu można spotkać się z terminem „nieszczęśliwy wypadek”. Jak należy go rozumieć?

Choć nie istnieje jedna obowiązująca definicja nieszczęśliwego wypadku, firmy ubezpieczeniowe podobnie rozumieją to określenie. Przykładowo:

• Definicja nieszczęśliwego wypadku PZU dla produktu NNW brzmi: „nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, w następstwie którego ubezpieczony niezależnie od swojej woli doznał uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub zmarł”. Z kolei dla NNW Max definicja stanowi: „nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, w następstwie którego ubezpieczony niezależnie od swojej woli zmarł lub doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, które skutkują niezdolnością do pracy ubezpieczonego”.
• Firma ubezpieczeniowa Wiener rozumie nieszczęśliwy wypadek jako „nagłe zdarzenie zaistniałe w okresie odpowiedzialności ubezpieczyciela wywołane przyczyną zewnętrzną, w następstwie którego ubezpieczony, wbrew swojej woli, doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, powodujące trwały uszczerbek na zdrowiu lub w następstwie którego nastąpił zgon ubezpieczonego”.

Przykładem nieszczęśliwego wypadku jest m.in. złamanie nogi podczas wsiadania lub wysiadania z pojazdu. 

Nieszczęśliwy wypadek – odszkodowanie

NNW komunikacyjne może zapewniać ochronę zarówno kierowcy, jak i wszystkim pasażerom pojazdu. Ponieważ jest to ubezpieczenie nieobowiązkowe, to strony swobodnie ustalają zakres ochrony. Odszkodowanie może być wypłacone m.in. w razie stwierdzenia u poszkodowanego trwałego uszczerbku na zdrowiu, uciążliwego leczenia czy niezdolności do pracy. Z kolei w razie śmierci ubezpieczonego do otrzymania odszkodowania uprawnieni będą jego bliscy.

Wysokość odszkodowania, na jakie może liczyć poszkodowany, jest ograniczone przez sumę ubezpieczenia. To maksymalna kwota, jaką wypłaci firma ubezpieczeniowa.

Wypadek – często zadawane pytania

1. Zbiorowy wypadek przy pracy – ile osób musi być poszkodowanych, aby o nim mówić?

Czym jest zbiorowy wypadek przy pracy? Definicjatego rodzaju wypadku przewiduje, że poszkodowane muszą zostać co najmniej dwie osoby.

2. Jaka jest definicja zewnętrznej przyczyny wypadku przy pracy, o której mowa w ustawowej definicji wypadku przy pracy?

Nie istnieje ustawowa definicja zewnętrznej przyczyny wypadku przy pracy. To z kolei jest źródłem wielu niedomówień i bywa czasem podstawą odmowy wypłaty odszkodowania.

3. Jaka jest definicja wypadku śmiertelnego w pracy?

Ustawowa definicja wypadku śmiertelnego brzmi: „Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym sześć miesięcy od dnia wypadku”.

4. Jaka jest definicja zdarzenia drogowego?

Przez zdarzenie drogowe rozumie się zarówno kolizję, jak i wypadek. To określenie ogólne, które wskazuje na powstanie szkód materialnych lub osobowych.