Zadatek czy zaliczka – wszystkie informacje na temat form płatności

Istnieją różne formy zabezpieczeń przed problemami finansowymi. Jednym z nich jest wykorzystywanie zadatku lub zaliczki w dokonywanych transakcjach. Przeczytaj, czym różnią się te dwa pojęcia i kiedy warto je stosować.

Co to jest zadatek i czym jest zaliczka?

Zadatek to pewna suma pieniężna lub rzecz materialna uiszczana podczas zawarcia umowy, w celu częściowej zapłaty za wykonywaną usługę lub świadczenie. Prościej ujmując, jest ekwiwalentem odszkodowania w przypadku, gdy zawarta między stronami umowa nie spełniła jej kryteriów. Charakterystyczną cechą zadatku jest zdyscyplinowanie każdej z osób, jak np. zatrudnionego do dobrego wykonania pracy.

Podczas, gdy kontrahent nie wywiąże się z umowy, nakładana jest na niego kara pieniężna w wysokości dwukrotności zadatku (art. 394 Kodeksu cywilnego).

Zaliczka to część wynagrodzenia za niezrealizowaną jeszcze usługę. Oznacza to, że zleceniodawca jest obowiązany do pozostałej wypłaty należności po zakończonej przez wykonawcę pracy, jednak o pomniejszoną, wcześniej usytuowaną kwotę przedpłaty. Pojęcie zaliczki i jej definicja w żaden sposób nie jest opisana w kodeksie cywilnym, co oznacza, że umowa na tej podstawie zawierana jest między stronami względem wzajemnego porozumienia.

W przypadku, gdy zleceniobiorca pobrał zaliczkę, a nie spełnił warunków umowy, wtedy jest on zobowiązany do jej zwrotu w całości. Co ważne, za zaliczkę uznawana jest tylko kwota, która została tak określona w umowie. W przeciwnym razie przedpłata stanowi zadatek.

Czy zadatek i zaliczka są zwrotne? - różnice i informacje

W zasadzie obydwa pojęcia oznaczają praktycznie to samo, jednakże są pewne różnice, które pojawiają się, gdy dochodzi do niewykonania usługi. Celem rozwinięcia tej teorii, umieściliśmy poniżej tabelę dotyczącą zwrotu zadatku lub zaliczki podczas poszczególnych sytuacji.

W przypadku zaliczki, każda ze stron może rozwiązać umowę bez konsekwencji prawnych i finansowych, co oznacza, że dzięki niej masz także możliwość do rezerwacji danej rzeczy, przedmiotu, usługi, a nawet nieruchomości.

Zadatek jest natomiast objęty formą prawną, której głównym celem jest zabezpieczenie podmiotów, w przypadku zerwania bądź niespełnienia warunków zawartej umowy.

Umowa przedwstępna a zadatek

Umowa przedwstępna to dokumentacja podlegająca prawu wg art. 389 – 390 Kodeksu cywilnego, mająca na celu początkowe przygotowanie do umowy przyrzeczonej, określanej również mianem stanowczej, czy zobowiązującej.

Istnieją dwie formy umowy przedwstępnej, a mianowicie:

• Umowa w zwykłej formie pisemnej – w trakcie zerwania umowy bądź niespełnienia jej kryteriów, przysługuje możliwość roszczenia o odszkodowanie, które w rezultacie jest jedynie kosztami poniesionymi na rzecz zawarcia tego kontraktu. Jeżeli apelacja nie zostanie zaakceptowana pomyślnie, wtedy musisz się liczyć z brakiem zwrotu lub zapłatą podwójnego zadatku,
• Umowa w formie aktu notarialnego – według prawa każda ze stron może zażądać zawarcia umowy przyrzeczonej w sposób słowny lub poprzez sąd, w przypadku, gdy jedna z osób uchyla się od takiego żądania. Skutkuje to większą ochroną oraz gwarancją wypełnienia wyszczególnionych obowiązków. Decydując się na dochodzenie zawarcia umowy przyrzeczonej, zadatek ulega zaliczeniu na poczet ceny.

Biorąc pod uwagę dwie opcje dla umowy przedwstępnej, warto podkreślić, że bardzo ważną rzeczą jest umieszczenie na dokumencie dokładnego terminu zawarcia ostatecznej umowy, która z chwilą podpisu przenosi własność na wybrany podmiot. Musisz również wiedzieć, że późniejsze odstąpienie od właściwej umowy poskutkuje anulowaniem umowy przedwstępnej z zadatkiem, przez co nie będziesz mógł żądać zawarcia umowy przyrzeczonej.